5 nhiệm vụ trọng tâm trong quản lý rủi ro hải quan hướng Hải quan số, Hải quan thông minh
Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp, Tổng cục Hải quan xác định quản lý rủi ro (QLRR) hải quan là một trong những nghiệp vụ quan trọng, nhằm xây dựng ngành Hải quan hiện đại, chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và phát triển bền vững.

Xây dựng Hải quan số, Hải quan thông minh là nhiệm vụ trọng tâm của ngành Hải quan. Theo đó, để đáp ứng các yêu cầu, nhiệm vụ được đề ra trong Kế hoạch chuyển đổi số ngành Hải quan đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và Chiến lược phát triển Hải quan, công tác QLRR hải quan sẽ tiếp tục tập trung triển khai 5 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:
Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện số hóa thông tin hướng đến: (i) 100% hồ sơ về tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu; người, phương tiện vận tải xuất nhập cảnh, quá cảnh; hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh được quản lý dưới dạng dữ liệu số; (ii) Số hóa quy trình tại từng bài toán nghiệp vụ tái thiết kế quy trình nghiệp vụ QLRR nói riêng và nghiệp vụ hải quan nói chung; (iii) Kết hợp với hoàn thiện hệ thống pháp luật về QLRR hải quan theo hướng đáp ứng yêu cầu triển khai quy trình thủ tục hải quan trên môi trường mạng và phù hợp với thực tiễn chuyển đổi số hải quan.
Thứ hai, phát triển cơ sở dữ liệu thông tin QLRR trên cơ sở hệ thống thông tin QLRR tiếp tục tự động thu thập, tích hợp thông tin từ hoạt động khai báo hải quan, kết quả từ các hoạt động nghiệp vụ hải quan, thông tin trao đổi với các cơ quan quản lý nhà nước; thông tin trao đổi với Hải quan nước ngoài; thông tin do các tổ chức, cá nhân trong, ngoài nước cung cấp. Đảm bảo chuẩn bị sẵn sàng về thông tin, dữ liệu cho việc ứng dụng AI, Bigdata, IoT, Blockchain, BI… trong phân tích thông tin, đánh giá rủi ro, xác định trọng điểm đối với người khai hải quan; hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh; phương tiện vận tải, xuất nhập cảng, quá cảnh và dự báo các xu hướng vi phạm về buôn lậu, trốn thuế, gian lận thương mại...
Thứ ba, phát triển áp dụng công nghệ thông tin trong thực hiện kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh bằng máy soi container để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác lựa chọn soi chiếu và tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, quá cảnh.
Thứ tư, Chương trình hỗ trợ khuyến khích doanh nghiệp tuân thủ pháp luật Hải quan sau 2 năm (2022-2024) thực hiện thí điểm đã mang lại kết quả tích cực trong việc các DN tham gia Chương trình đã được nâng cao mức độ tuân thủ, giảm tỷ lệ kiểm tra thực tế hàng hóa. Do vậy, Chương trình sẽ tiếp tục được mở rộng và triển khai đồng bộ, thống nhất từ cấp Tổng cục tới đơn vị hải quan các cấp. Song song với đó là từng bước triển khai số hóa đối với các nội dung phục vụ Chương trình, từ khâu thu thập, quản lý hồ sơ doanh nghiệp; tiếp nhận thông tin, phản hồi yêu cầu hỗ trợ; quy trình quản lý đến các hoạt động theo dõi, đánh giá quá trình tự nguyện tuân thủ của DN.
Thứ năm, việc nâng cao trình độ của cán bộ, công chức tiếp tục được đẩy mạnh thông qua các hình thức như: chương trình đào tạo, hội thảo, tư vấn từ chuyên gia của hải quan các nước, trong đó tập trung đào tạo, nâng cao trình độ cán bộ trong việc ứng dụng công nghệ số để nâng cao hiệu quả nghiệp vụ QLRR hải quan.