- Tổng mức bán lẻ hàng hóa, dịch vụ là chỉ số tiêu biểu để đánh giá sức mua, hay tổng cầu tiêu dùng. Trong 5 tháng qua, tổng mức bán lẻ có tốc độ tăng thấp nhất so với cùng kỳ từ năm 2011 đến nay. Năm 2011 ngoại trừ yếu tố giá thì tổng mức bán lẻ hàng hóa và tiêu dùng dịch vụ chỉ tăng 4,7%. Sang năm 2012 thì có cải thiện hơn tăng tầm 6%. Trong quý I.2013, tổng mức bán lẻ hàng hóa dịch vụ tăng rất thấp, chỉ bằng 1/2, 1/3 tốc độ tăng bình thường của một vài năm lại đây. Chỉ số này thấp gây khó khăn cho thị trường cũng như tăng trưởng kinh tế nước ta. Dù vậy, ngay từ đầu năm, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 02 và Nghị quyết số 02, với các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, hỗ trợ thị trường. Gói hộ trợ thị trường bất động sản có giá trị 30.000 tỷ đồng cũng đã được đưa ra. Các biện pháp này là đúng hướng và tôi tin sẽ góp phần cải thiện sức mua, tổng cầu tiêu dùng, tổng cầu đầu tư.

- Để tăng tổng cầu tiêu dùng, gần đây có ý kiến đề xuất xem xét nới chính sách tài khóa, chấp nhận bội chi ở mức độ nào đó để thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản. Trong tình hình hiện nay, bội chi cao có ảnh hưởng đến an toàn tài chính quốc gia hay không, thưa Ông?

- Thông thường, các nước đang phát triển và phát triển nếu gặp vấn đề về tổng cầu tăng chậm hoặc suy giảm sẽ sử dụng chính sách tài khóa, tăng chi ngân sách để thêm động lực kích cầu. Bản thân Việt Nam cũng từng sử dụng biện pháp như vậy. Gần đây nhất là năm 2009 cũng có gói kích cầu quy mô lớn lên khoảng 8 - 9 tỷ USD, xấp xỉ 10% GDP. Đề xuất kích cầu thông qua nới lỏng chính sách tài khóa, tăng bội chi vượt ngưỡng 4,8% GDP được QH quyết định là đề xuất phù hợp với thông lệ thế giới và cũng đã thực hiện. Tuy nhiên, từ năm 2012, tình hình thu ngân sách đã khó hơn so với các năm trước, chỉ hoàn thành dự toán được QH phê duyệt, không vượt thu nhiều. Những tháng đầu năm nay, thu ngân sách tiếp tục khó khăn hơn nên việc tăng mức bội chi hay đưa ra gói kích cầu sẽ khiến cân đối ngân sách căng thẳng. Khi tăng mức bội chi ngân sách lên, các thành tích đạt được trong ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát có thể bị đe dọa. Một số ý kiến cho rằng, nếu không có tiền, không chấp nhận cái thâm hụt ngân sách thì có thể vay nợ. Quy mô vay nợ tính theo thông lệ quốc tế khoảng 57% GDP, nếu tính cả phần nợ của doanh nghiệp nhà nuớc mà Chính phủ bão lãnh thì đã lên tới trên duới 100% GDP. Đó là quy mô nợ khá lớn. Do đó, tôi cho rằng, cần cân nhắc việc tăng bội chi ngân sách để tăng tổng cầu. Thay vì tăng chi ngân sách thì hãy tập trung giảm nhẹ gánh nặng thu ngân sách, gánh nặng thuế phí. Biện pháp này sẽ tốt hơn so với việc nới rộng quy mô thâm hụt ngân sách, hay quy mô nợ công.

- Nới trần nợ công là biện pháp chẳng đặng chẳng đừng trong tình thế khó khăn đã được nước ta và nhiều quốc gia trên thế giới sử dụng. Nhưng với cách nói của Ông thì có lẽ nước ta nên không cân nhắc tới biện pháp này?

- Đối với vấn đề nợ công thì việc cần làm trước tiên là hoàn thiện cơ chế quản lý, nhất là nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn vay này. Quy mô nợ công của nước ta chưa phải lớn, song các tập đoàn, các tổng công ty, có quy mô nợ khá lớn. Tính cả phần họ thì quy mô nợ công sẽ lớn hơn. Quy mô chưa phải vấn đề lớn nhất mà tôi lo ngại là vấn đề chúng ta sử dụng nó như thế nào. Bởi vì hàng năm chúng ta phải bố trí khoảng 15% tổng chi ngân sách vào việc trả nợ gốc và trả nợ lãi. Với quy mô nợ như vậy việc cân đối bố trí nguồn lực trả nợ cho ngân sách của chúng ta trong bối cảnh thu ngân sách gặp khó khăn, doanh nghiệp đang gặp khó khăn, rất nhiều dự án đang phải dừng lại, chững lại. Nếu quá kỳ vọng vào nợ công trước mắt có thể xử lý được vấn đề, tuy nhiên sẽ tạo ra gánh nặng trong tương lai. Nếu chưa xử lý tốt chúng ta nên cân nhắc vấn đề nới quy mô nợ công.

- Có thể thấy, việc triển khai Nghị quyết số 01, Nghị quyết số 02 và gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng đã có tác dụng nhất định đến nền kinh tế nước ta. Vậy theo Ông, từ giờ đến cuối năm, có cần thêm gói hỗ trợ nào nữa không?

- Trước mắt, cần tiếp tục triển khai các biện pháp trong Nghị quyết 01và Nghị quyết 02 của Chính phủ và trong quá trình làm tiếp tục điều chỉnh. Từ giờ đến cuối năm 2013 theo tôi chưa nên, chưa cần thiết phải xem xét biện pháp kích thích nào ở quy mô quá lớn vì biện pháp đã đặt ra cơ bản đúng hướng chỉ có điều triển khai thực hiện. Trong triển khai thực hiện phải thường xuyên giám sát, kiểm tra làm sao điều chỉnh cho phù hợp hơn sau đó mới tính bước đi lớn, mạnh mẽ tiếp theo.

- Nhưng nếu duy trì tình trạng tổng cầu thấp sẽ có nhiều hệ lụy không tốt cho nền kinh tế, cũng như nảy sinh các vấn đề xã hội. Bên cạnh việc triển khai các nghị quyết của Chính phủ, thì cần tiến hành giải pháp nào khác để kích thích tổng cầu, thưa Ông?

- Để thực hiện yêu cầu tăng tổng cầu cho nền kinh tế thì hãy bắt đầu từ việc xác định vì sao lạm phát và tổng cầu cùng giảm. Biện pháp dài hạn là xây dựng mô hình tăng trưởng kinh tế mới để thay mô hình tăng trưởng kinh tế cũ. Thực tế, tổng cầu giảm không chỉ có nguyên nhân từ  việc thắt chặt chính sách tiền tệ để kiềm chế lạm phát, mà có nguyên nhân từ bản thân doanh nghiệp. Các đơn vị đã có một quá trình sản xuất khá tràn lan, không quan tâm nhiều đến vấn đề chất lượng, hiệu quả và giá cả. Bản thân các doanh nghiệp cấp vi mô cũng phải xem xét lại mình và chuyển đổi lại mô hình, nền kinh tế cũng phải chuyển đổi lại mô hình. Đó là bước đi bài bản nhất, đi đôi với ổn định kinh tế vĩ mô. Và tôi xin nhấn mạnh, những biện pháp đã đặt ra cũng khá đầy đủ để giải quyết yêu cầu này, vấn đề là triển khai thực hiện.

- Xin cảm ơn Ông!