Cho thuê đất công trái luật, hậu quả kéo dài

Theo tinnhanhchungkhoan.vn

(Tài chính) Vừa qua, Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội đã đưa ra xét xử vụ án tranh chấp hợp đồng thuê đất giữa nguyên đơn là Trung tâm Xúc tiến thương mại nông nghiệp (Trung tâm XTTMNN) và bị đơn là Công ty TNHH Thương mại Tây Đô (Tây Đô).

 Cho thuê đất công trái luật, hậu quả kéo dài
Sau khi thuê đất của Nhà nước, nhiều đơn vị cho tư nhân thuê lại với giá cao hơn. Nguồn: internet
Theo nguyên đơn, tháng 2/2002, Công ty Tiếp thị đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn (Tiếp thị đầu tư NN&PTNT) đã ký hợp đồng với Công ty Tây Đô cho thuê 437 m2 đất trên đường Hoàng Quốc Việt (Hà Nội) trong 4 năm, với giá thuê 25.000 đồng/m2/năm. Tây Đô đã trả tổng cộng 393 triệu đồng tiền thuê đất. Năm 2003, Công ty Tiếp thị đầu tư NN&PTNN được chia tách thành các đơn vị khác nhau, trong đó có Trung tâm Tiếp thị Triển lãm NN&PTNN (nay đổi tên là Trung tâm XTTMNN) và kế thừa quyền và nghĩa vụ của công ty cũ.

Theo bị đơn, sau khi ký hợp đồng thuê đất, Công ty đã phải tự giải phóng mặt bằng, đền bù cho dân, san lấp và bỏ ra nhiều công sức, tiền đầu tư xây dựng mà không hề biết là đất thuê là đất lưu không, không được xây dựng. Sau khi Sở Tài nguyên và Môi trường (Sở TN&MT) có kết luận thanh tra hợp đồng thuê đất nói trên là vi phạm Luật Đất đai, Công ty đã có đơn khiếu nại, kiến nghị đến các cơ quan chức năng. Sau đó, tháng 5/2011, Sở TN&MT Hà Nội có báo cáo gửi UBND TP. Hà Nội kiến nghị thu hồi toàn bộ diện tích đất Công ty Tiếp thị đầu tư NN&PTNT đã ký hợp đồng cho thuê trước đây.

Được biết, vụ tranh chấp này khởi nguồn từ việc “xà xẻo” đất công tại Hà Nội. “Xà xẻo” đất công là thực trạng các đơn vị được Nhà nước giao quản lý và sử dụng diện tích đất lớn ở khu vực đắc địa của Hà Nội nhưng vì nhiều lý do không được sử dụng đúng mục đích, mà cho tư nhân thuê với giá cao hơn. Đơn cử, trong vụ án nêu trên, Công ty Tiếp thị đầu tư NN&PTNN được Nhà nước giao sử dụng tạm thời 16.730 m2 đất, nhưng đã cho 3 đơn vị là Công ty Tây Đô, Công ty Quốc Việt và Nhà hàng Dũng Quyên thuê một phần diện tích này. Mức giá mà Công ty thuê của Nhà nước là 1.000 đồng/m2/năm, nhưng cho thuê lại với giá 25.000 đồng/m2/năm.

Sau đó, các cơ quan chức năng đã tiến hành nhiều đợt thanh tra, kiểm tra và phát hiện nhiều vi phạm trong việc sử dụng đất công và chỉ đạo thanh lý hợp đồng, thu hồi đất, sung công quỹ số tiền cho thuê. Tuy nhiên, việc thanh lý hợp đồng, thu hồi đất không thể giải quyết bằng mệnh lệnh hành chính, vì có liên quan đến các hợp đồng kinh tế. Ngay cả khi đưa ra Tòa án, vụ việc vẫn kéo dài.

Trở lại vụ tranh chấp giữa Trung tâm XTTMNN và Công ty Tây Đô, đơn khởi kiện được nộp từ ngày 23/12/2006, nhưng thủ tục giải quyết vụ án bị kéo dài do phải chờ đợi các kết luận của cơ quan chức năng và ý kiến chỉ đạo của UBND TP. Hà Nội. Đến tháng 2/2013, Tòa sơ thẩm mới có thể mở phiên tòa xét xử. Theo đó, Tòa sơ thẩm cho rằng, hợp đồng thuê đất nói trên vi phạm điều cấm của pháp luật nên vô hiệu toàn bộ và xử lý hợp đồng vô hiệu: các bên hoàn trả những gì đã nhận, thu nhập bất hợp pháp phải nộp ngân sách và thiệt hại phát sinh các bên phải chịu. Từ năm 2005 đến ngày xét xử sơ thẩm, Công ty Tây Đô vẫn sử dụng đất nên Tòa sơ thẩm buộc Công ty phải nộp hơn 900 triệu đồng tiền thuê đất trong thời gian này; Trung tâm XTTMNN phải nộp 393 triệu đồng tiền cho thuê đất vào quỹ Nhà nước.

Cả hai đương sự đều kháng cáo. Bản án phúc thẩm bác đơn kháng cáo của Công ty Tây Đô; chấp nhận đơn kháng cáo của Trung tâm XTTMNN (Trung tâm này kháng cáo vì trong số 393 triệu đồng phải nộp theo yêu cầu của bản án sơ thẩm, Trung tâm đã nộp vào công quỹ 262 triệu đồng tiền thuê đất theo kết luận xử lý, thanh tra của cơ quan chức năng trước đó).

Trước đó, giữa Trung tâm XTTMNN và Nhà hàng Dũng Quyên cũng có tranh chấp khi thanh lý hợp đồng thuê đất. Vụ tranh chấp kéo dài qua nhiều bản án: sơ thẩm, phúc thẩm, kháng nghị của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, giám đốc thẩm. Tuy nhiên, khác với Công ty Tây Đô, Nhà hàng Dũng Quyên không bị buộc phải nộp công quỹ số cho tiền thuê đất từ sau thời điểm hợp đồng hết hạn.

Công ty Tây Đô cho rằng, việc phải nộp hơn 900 triệu đồng vào công quỹ là không công bằng, cũng như việc giải quyết vụ án không thỏa đáng, Công ty này cho biết, sẽ làm đơn đề nghị xem xét giám đốc thẩm vụ án.