Đấu thầu vàng: Khó có chuyện bắt tay “làm giá”
(Tài chính) Ngày 28/3/2013, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã tổ chức phiên đấu thầu bán vàng miếng đầu tiên. Theo kết quả đấu thầu bán vàng miếng của NHNN, tổng khối lượng trúng thầu là 2.000 lượng với giá trúng thầu là 43.810.000 đồng/lượng. Tổng số thành viên trúng thầu là 2 trên tổng số 21 tổ chức tham gia đấu thầu. Mặc dù không thành công như mong đợi nếu xét trên phương diện kết quả khối lượng trúng thầu và số lượng thành viên tham gia đầu thầu, song nhiều ý kiến cho rằng việc đấu thầu vàng miếng công khai sẽ mang lại nhiều hiệu ứng tích cực cho thị trường vàng trong thời gian tới.
Trước đó, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng cũng đã ký quyết định cho phép NHNN từ ngày 5/3 được mua, bán vàng miếng trên thị trường trong nước. Theo đó, căn cứ mục tiêu của chính sách tiền tệ trong từng thời kỳ, NHNN được phép mua, bán vàng miếng để can thiệp, bình ổn thị trường vàng trong nước và được mua vàng miếng để bổ sung vào dự trữ ngoại hối. Việc mua bán thực hiện theo hình thức đấu thầu hoặc mua bán trực tiếp. Giá mua bán vàng miếng thực hiện theo quy định của NHNN phù hợp với hình thức mua bán...
Như vậy, thông qua việc đấu thầu bán vàng miếng, NHNN thực hiện tăng cung vàng miếng trên thị trường và tham gia thị trường với tư cách người mua bán cuối cùng. Bên cạnh đó, việc tổ chức đấu thầu vàng nhằm triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ là đưa sát giá vàng trong nước bám sát thế giới với mục tiêu xuyên suốt là bình ổn thị trường vàng, ổn định kinh tế vĩ mô, chống “vàng hóa” nền kinh tế.
Tuy nhiên, xung quanh chuyện độc quyền vàng miếng và đấu thầu vàng miếng của NHNN, cũng xuất hiện không ít những ý kiến băn khoăn. Chẳng hạn, hiện nay, một số người lo ngại rằng việc NHNN chỉ kiểm soát giá bán buôn mà “buông” giá bán lẻ có thể dẫn đến hiện tượng “bắt tay” để “làm giá” giữa các doanh nghiệp (DN).
Tuy nhiên, đại diện NHNN cho biết, khả năng liên kết “làm giá” tương đối khó, trong bối cảnh thị trường vàng hiện nay khá cạnh tranh. Điều quan trọng hơn là nếu các DN có ý định làm giá thì có thể họ phải đối mặt với rủi ro rất lớn bởi giá vàng trong nước và quốc tế thường lên xuống nhanh chóng và bất thường trong khi theo quy định, sau khi thắng thầu, sau một ngày các đơn vị mới được nhận vàng. Do vậy, không có DN nào lại mạo hiểm để gánh chịu rủi ro về tài chính.
Bên cạnh đó, được biết, để đảm bảo vàng sử dụng đúng mục đích, NHNN sẽ yêu cầu các đơn vị sau khi mua vàng của NHNN, hàng ngày phải báo cáo tình hình mua bán vàng thế nào, khối lượng ra sao. Dựa trên các thông tin đó, cơ quan này sẽ theo sát diễn biến giá trên thị trường để áp dụng biện pháp cần thiết nếu có bất thường. Đại diện NHNN cũng khẳng định, nếu có dấu hiệu làm giá, cơ quan này sẽ can thiệp.
Trước đó, cũng có không ít ý kiến lo lắng về khả năng có thể diễn ra chuyện “thông thầu” – vốn khá phổ biến ở các buổi đấu thầu ở nước ta hiện nay. Tuy nhiên, trong một cuộc trả lời phỏng vấn mới đây, ông Đinh Nho Bảng, Tổng thư ký Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam cho rằng việc đấu thầu là một cách để NHNN minh bạch thị trường. Chuyên gia này cũng hy vọng trong đấu thầu vàng, NHNN sẽ giữ được kỷ cương nhất định để đảm bảo lợi ích hài hòa giữa ba bên là Nhà nước, DN mua bán vàng và người dân.
Theo NHNN, trong thời gian tới cơ quan này sẽ tiếp tục thực hiện các phiên đấu thầu chứ không thực hiện đấu thầu nhiều phiên trong một ngày. Điều này cũng dễ hiểu bởi quy trình hiện nay tương đối thủ công như thủ tục đăng ký, đặt cọc, bỏ thầu, xét thầu, công bố kết quả thầu đòi hỏi phải có thời gian kiểm soát, tra soát...
Việc này cũng không gây ra chuyện “thông thầu” hay “làm giá” như một số ý kiến dư luận lo ngại. Phó Thống đốc Lê Minh Hưng khẳng định, không thể có chuyện thông thầu hay ép giá. Vì tùy vào diễn biến trên thị trường NHNN sẽ quyết định đưa số lượng vàng đấu thầu phiên đó là bao nhiêu. “Và không nhất thiết chỉ có một phiên đấu thầu trong một ngày, mà tuỳ vào tình hình thị trường để NHNN quyết định đấu thầu nhiều hay ít phiên trong ngày”, vị Phó Thống đốc khẳng định.
Nhiều ý kiến cho rằng, dù kết quả phiên đầu tiên không như mong đợi song xét về toàn cục đây vẫn là phiên đấu thầu thành công. Bởi ít nhất, các thành viên đã tích cực tham gia thị trường và đã có một số đơn vị trúng thầu trong khi đó, kinh nghiệm của buổi đầu tiên sẽ giúp cho các phiên đấu thầu sau này diễn ra suôn sẻ hơn.
Điều quan trọng hơn là thời gian qua, thị trường vàng bị ảnh hưởng rất nhiều bởi tâm lý, lòng tin của người dân vào các chính sách, do vậy việc định hướng chính sách của NHNN, trong đó có việc triển khai đấu thầu vàng miếng theo chủ trương của Chính phủ sẽ giúp đưa giá trong nước thu hẹp khoảng cách với giá thế giới, từ đó giúp bình ổn thị trường, ổn định kinh tế vĩ mô và hạn chế tình trạng vàng hóa trong nền kinh tế.
Ông Đinh Nho Bảng cũng cho rằng nếu NHNN tiếp tục củng cố lòng tin, đảm bảo minh bạch thì chắc chắn thị trường sẽ ổn định về lâu dài.
Theo NHNN, trên cơ sở đánh giá, phân tích diễn biến của thị trường vàng, cơ quan này sẽ tiếp tục tổ chức các phiên đấu thầu bán vàng miếng trong thời gian tới để tăng cung vàng miếng nhằm bình ổn thị trường vàng theo chủ trương của Quốc hội và Chính phủ.
Việc đấu thầu sẽ thực hiện theo giá, mỗi thành viên tham gia đấu thầu được đặt 1 mức giá trong phạm vi giá sàn, trần. Theo quy định đấu thầu của NHNN, 1 lô tương ứng 100 lượng vàng, loại vàng SJC. Khối lượng đấu thầu tối thiểu là 5 lô tương đương 500 lượng và tối đa là 20 lô tương đương 2.000 lượng; Tỷ lệ đặt cọc: 10%/khối lượng đặt thầu của tổ chức tín dụng và DN. Bước giá đặt thầu: 10 nghìn đồng/lượng.
