Bộ Tài chính vừa công bố bản tổng hợp, giải trình, tiếp thu ý kiến góp ý của các cơ quan, tổ chức đối với dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 26/2023/NĐ-CP của Chính phủ về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, Danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan.

Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất điều chỉnh giảm thuế suất thuế xuất khẩu đối với vàng trang sức, mỹ nghệ thuộc 4 mã hàng (7113.19.10, 7113.19.90, 7114.19.00, 7115.90.10) từ mức 1% hiện hành xuống 0%. Đây được coi là bước đi cần thiết trong bối cảnh giá vàng thế giới và trong nước biến động mạnh, ảnh hưởng lớn đến sức tiêu thụ và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Số liệu từ Hội đồng Vàng thế giới (WGC) cho thấy, giá vàng thế giới quý IV/2024 đã tăng 28 – 30% so với đầu năm và tiếp tục lập đỉnh mới trong năm 2025. Tính trung bình quý I/2025, giá vàng thế giới tăng 38 – 39% so với cùng kỳ năm trước, mức cao nhất trong vòng 15 năm.

Tại Việt Nam, theo số liệu của Cục Thống kê, chỉ số giá vàng trong nước so với tháng liền kề trước đó và so với cùng kỳ năm trước đều liên tục tăng mạnh từ đầu năm đến nay. Bình quân nửa đầu năm 2025 tăng tới 37,4% so với cùng kỳ.

Sự gia tăng đột biến của giá vàng khiến nhu cầu tiêu thụ vàng trang sức, mỹ nghệ toàn cầu suy giảm. Năm 2024, tổng nhu cầu mặt hàng này giảm 11%, xuống còn 1.877 tấn; riêng quý I/2025 tiếp tục giảm 380 tấn, tương đương giảm 21% so với cùng kỳ. Tại Việt Nam, nhu cầu vàng trang sức, mỹ nghệ đạt 13,22 tấn, giảm tới 13% so với năm 2023 - mức giảm mạnh nhất trong khu vực ASEAN.

Không chỉ chịu áp lực từ giá nguyên liệu, vàng trang sức, mỹ nghệ Việt Nam còn gặp bất lợi về giá so với sản phẩm quốc tế. Từ giữa tháng 4/2025, chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới tăng nhanh, đỉnh điểm vào tháng 5/2025, vàng miếng SJC cao hơn thế giới quy đổi tới 19 triệu đồng/lượng, còn vàng nhẫn chênh lệch gần 14 triệu đồng/lượng. Điều này trực tiếp làm giảm sức cạnh tranh của sản phẩm xuất khẩu.

Trong bối cảnh đó, đề xuất giảm thuế suất thuế xuất khẩu từ 1% xuống 0% được đánh giá sẽ tạo dư địa mới cho doanh nghiệp. Theo số liệu của Cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu vàng trang sức, mỹ nghệ năm 2024 đạt 332,2 triệu USD, giảm nhẹ 4,95% so với năm 2023. Dù vậy, vẫn có 3/4 mã hàng ghi nhận tăng trưởng, cho thấy tiềm năng mở rộng thị trường còn rất lớn nếu có chính sách hỗ trợ phù hợp.

Theo tính toán của Bộ Tài chính, việc giảm thuế suất này có thể khiến ngân sách giảm thu khoảng 3,3 triệu USD/năm (tương đương 79 tỷ đồng), song lợi ích mang lại cho doanh nghiệp và nền kinh tế vượt xa con số này. Các chuyên gia cho rằng, chính sách 0% thuế xuất khẩu sẽ giúp doanh nghiệp tiết giảm chi phí, tăng lợi thế cạnh tranh về giá, từ đó mở rộng xuất khẩu sang những thị trường cao cấp như Mỹ, EU, Nhật Bản - nơi Việt Nam đã có lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do.

Ngoài ra, chính sách này còn góp phần khuyến khích chuyển hóa vàng tích trữ thành sản phẩm có giá trị gia tăng, vừa hỗ trợ tạo thêm nguồn cung hợp pháp, vừa thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành chế tác vàng trang sức, mỹ nghệ. Đặc biệt, đây cũng là cơ hội để Việt Nam nâng tầm thương hiệu vàng trang sức, không chỉ dừng ở thị trường nội địa mà còn khẳng định vị thế trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu.