Cơ hội lớn

Phát biểu tại Hội thảo Thể chế, quy hoạch – Cơ hội cho phát triển kinh tế biển xanh, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Minh Ngân cho biết, phát triển kinh tế biển được Đảng và Nhà nước xác định là một trong những chiến lược quan trọng để phát triển đất nước bền vững. Từ Nghị quyết số 36-NQ/TW về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam, đến các chính sách cụ thể gần đây, một bức tranh tổng thể đang dần hình thành, mở ra những cơ hội lớn chưa từng có.

Năm 2025 được coi là dấu mốc chuyển mình mạnh mẽ về thể chế và quy hoạch trong phát triển kinh tế biển. Trong đó, nổi bật là việc Trung ương ban hành Nghị quyết số 60-NQ/TW, đặt nền móng cho việc tổ chức lại đơn vị hành chính cấp tỉnh theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, tạo điều kiện thuận lợi cho liên kết vùng ven biển. Bộ Chính trị cũng đồng loạt thông qua các Nghị quyết số 57-NQ/TW năm 2024, Nghị quyết số 59-NQ/TW năm 2025, Nghị quyết số 66-NQ/TW năm 2025, Nghị quyết số 68-NQ/TW năm 2025 - được ví như “bộ tứ trụ cột” chiến lược nhằm thúc đẩy khoa học công nghệ, hội nhập quốc tế, cải cách pháp luật và phát triển kinh tế tư nhân.

“Đây là những đòn bẩy quan trọng cho sự chuyển đổi mô hình kinh tế biển theo hướng hiện đại, xanh và có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Một bước tiến đáng chú ý là việc Chính phủ ban hành Nghị định số 65/2025/NĐ-CP,  văn bản pháp lý đầu tiên tháo gỡ rào cản trong khai thác không gian biển, đặc biệt trong phát triển điện gió ngoài khơi. Nghị định này không chỉ mở đường cho năng lượng tái tạo trên biển, mà còn tạo khuôn khổ để các ngành khác như thủy sản, logistics và du lịch biển cùng phát triển”, Thứ trưởng Lê Minh Ngân nhấn mạnh.

Bên cạnh thể chế, công tác quy hoạch, đặc biệt là quy hoạch không gian biển quốc gia đang giữ vai trò then chốt trong định hình tương lai của kinh tế biển xanh. Theo đó, việc triển khai quy hoạch phải đảm bảo tính liên kết vùng, liên ngành và bám sát định hướng lớn từ Trung ương. Các quy hoạch chuyên ngành như điện lực, thủy sản, hạ tầng cảng biển... cần được tích hợp hiệu quả để tạo ra sự cộng hưởng phát triển.

Tháo gỡ nhiều rào cản pháp lý

Theo các chuyên gia, để thúc đẩy kinh tế biển xanh, hiện đại và bền vững, điều kiện tiên quyết là thể chế. Trong đó, Nghị định 65/2025/NĐ-CP được đánh giá là điểm sáng khi kịp thời tháo gỡ nhiều rào cản pháp lý, đặc biệt với lĩnh vực điện gió ngoài khơi, ngành kinh tế biển mới đang thu hút sự quan tâm lớn của các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Tuy nhiên, vẫn còn một số điểm nghẽn cần tiếp tục được tháo gỡ nhằm tạo một hệ thống pháp luật đồng bộ, minh bạch và dễ thực thi là điều kiện cần để dòng vốn đổ vào biển xanh được khai thông. Điều này đòi hỏi nỗ lực liên ngành, liên cấp, và sự chủ động của cả Trung ương lẫn địa phương.

Theo đó, với thủ tục cấp giấy phép nhận chìm ở biển, lĩnh vực vốn bị phản ánh là có nhiều vướng mắc, Nghị định 65 đã lược bỏ nhiều bước trung gian và làm rõ trách nhiệm từng bên.

Ví dụ, tổ chức, cá nhân xin nhận chìm được phép bổ sung phương tiện chuyên chở mà không cần xin lại từ đầu, chỉ cần thông báo bằng văn bản. Cơ quan cấp phép cũng chỉ chịu trách nhiệm phần việc mình được giao, tránh chồng chéo. Nghị định còn sửa đổi cơ chế giao khu vực biển. Đây là một công cụ quan trọng để các tổ chức, cá nhân tiếp cận và khai thác tài nguyên biển hợp pháp.

Quan trọng hơn, cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành và địa phương trong việc giao biển, cấp phép, xác định tiền sử dụng được thiết kế lại để hạn chế xung đột, tăng tính trách nhiệm và giảm thiểu tình trạng “đá bóng trách nhiệm” từng xảy ra.

Đứng ở góc độ địa phương, ông Phan Phong Phú, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình cho rằng, để đạt được mục tiêu nói trên cần triển khai nhiều giải pháp đồng bộ và có tính đột phá, trong đó có vấn đề thể chế, quy hoạch, kế hoạch sử dụng biển nhằm khai thác, sử dụng hiệu quả tài nguyên và bảo vệ môi trường biển.

Song song đó, củng cố và phát huy các giá trị vốn có của vùng biển ven bờ, hỗ trợ sự phát triển hài hoà, hợp lý về lợi ích của các ngành, địa phương và các bên liên quan trong việc khai thác tài nguyên biển bền vững, phát triển kinh tế biển xanh.

“Do vậy, việc xây dựng và hoàn thiện thể chế, quy hoạch cho phát triển kinh tế biển xanh rất cần thiết không chỉ đối với tỉnh Quảng Bình mà còn đối các địa phương ven biển của cả nước”, ông Phan Phong Phú nhấn mạnh.