Giải thách thức để lan tỏa thu hút vốn FDI vào Việt Nam:
Kỳ 2: Đóng góp tích cực của khu vực FDI đối với nền kinh tế
Khu vực doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã và đang ngày càng có những đóng góp tích cực cho nền kinh tế Việt Nam trên nhiều khía cạnh.
Góp phần cải tiến khoa học - công nghệ
Theo đánh giá của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính), khu vực FDI đã góp phần thúc đẩy đổi mới và chuyển giao công nghệ, từng bước nâng cao năng lực sản xuất trong nước.
Theo đó, nhiều công nghệ mới, hiện đại được nhập khẩu vào nước ta, nhất là trong các lĩnh vực như: Dầu khí, điện tử, viễn thông, ôtô và xe máy... Đặc biệt, một số ngành đã tiếp thu được công nghệ tiên tiến với trình độ hiện đại của thế giới như: Bưu chính - viễn thông, dầu khí, xây dựng, cầu đường…
Từ thu hút được nhiều công nghệ mới, tiên tiến, Việt Nam đã sản xuất ra được nhiều sản phẩm mới mà trước đây trong nước chưa có. Nhiều ngành nghề, sản phẩm mới được tạo ra nhờ các công nghệ hiện đại, chất lượng do khu vực FDI đem đến.
Nhờ hiệu ứng từ khu vực FDI, trình độ công nghệ sản xuất trong nước đã được nâng cao so với trước đây. Cụ thể, khu vực này đã thúc đẩy doanh nghiệp trong nước đổi mới công nghệ bằng việc nhập khẩu các thiết bị và công nghệ mới, cải thiện hoạt động sản xuất kinh doanh. Qua đó, khu vực doanh nghiệp nội địa đã sản xuất được các sản phẩm có chất lượng tốt, mẫu mã đẹp, không thua kém hàng nhập khẩu với giá cả hợp lý, được người tiêu dùng ưa chuộng như các sản phẩm: May mặc, da giày, chế biến thực phẩm...

Điều đó đã góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Nhiều nguồn lực trong nước như: Lao động, đất đai, tài nguyên được khai thác và sử dụng tương đối hiệu quả.
Đóng góp cho nâng cao chất lượng thị trường lao động
Theo số liệu của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), năm 2022, khu vực FDI thu hút 5,1 triệu lao động, chiếm gần 10% trong tổng lực lượng lao động (trên 54 triệu lao động), chiếm 20% trong tổng lao động làm công ăn lương (25,3 triệu người) ở Việt Nam. Bên cạnh tạo việc làm trực tiếp, khu vực FDI còn gián tiếp tạo việc làm cho nhiều triệu lao động trong các ngành công nghiệp phụ trợ hay các doanh nghiệp khác nằm trong chuỗi cung ứng hàng hóa cho các doanh nghiệp FDI.
Mức lương trung bình của lao động làm việc trong khu vực FDI cao hơn so với trong khu vực nhà nước hoặc khu vực ngoài nhà nước. Cụ thể, theo Cục Thống kê, năm 2022, mức lương trung bình của lao động trong khu vực FDI là 8,2 triệu đồng/người/tháng so với lao động trong khu vực nhà nước là 7,7 triệu đồng/người/tháng và khu vực ngoài nhà nước là 6,4 triệu đồng/người/tháng.
Chất lượng của lực lượng lao động trong khu vực FDI khá tốt thông qua hệ thống đào tạo nội bộ trong doanh nghiệp hoặc liên kết với các cơ sở đào tạo ngoài doanh nghiệp. Có tới trên 57% doanh nghiệp FDI thực hiện các chương trình đào tạo cho người lao động, trong đó, tự đào tạo chiếm 40%, liên kết với các cơ sở đào tạo chiếm 17%. Nhiều cán bộ, công nhân trong khu vực FDI đã và đang là những “hạt nhân” để phát triển lực lượng lao động trình độ, tay nghề cao của Việt Nam.
Điều đó góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, năng suất lao động trong doanh nghiệp FDI, tạo hiệu ứng tích cực, thúc đẩy nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nói chung ở Việt Nam thông qua việc dịch chuyển lao động từ khu vực FDI sang các khu vực còn lại.
Tích cực tham gia bảo vệ môi trường
Theo đánh giá của Cục Đầu tư nước ngoài, khu vực FDI có tác động tích cực tới môi trường thông qua việc cho ra đời những sản phẩm mới tiết kiệm năng lượng, giảm bớt sự phụ thuộc vào những nguyên liệu, nguồn năng lượng truyền thống và các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất hoặc các kinh nghiệm tốt về bảo vệ môi trường. Ngoài ra, sự có mặt của các công ty đa quốc gia cũng có tác động lan tỏa đối với các công ty trong nước thông qua việc chuyển giao công nghệ tiên tiến, kỹ năng chuyên môn và những yêu cầu áp dụng tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt.

Thời gian qua, sự quan tâm của nhà đầu tư nước ngoài đối với kinh tế xanh, sản xuất xanh ít nhiều đã tạo được những tác động lan tỏa tích cực đối với nền kinh tế Việt Nam. Mô hình khu công nghiệp sinh thái đã được quan tâm nhiều hơn, đi kèm với hoàn thiện chính sách liên quan, cũng như sự gia tăng đầu tư của các doanh nghiệp phát triển bất động sản công nghiệp, đơn cử như Khu công nghiệp sinh thái Nam Cầu Kiền, hay các khu công nghiệp được chọn làm khu công nghiệp sinh thái trong khuôn khổ Dự án “Triển khai khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam theo hướng tiếp cận từ Chương trình khu công nghiệp sinh thái toàn cầu”…
Khu vực FDI cũng đã và đang tích cực tham gia vào quá trình chuyển giao công nghệ xanh, thực hiện trách nhiệm xã hội, xây dựng và nâng cao nhận thức về nền kinh tế xanh cho người lao động và cả người tiêu dùng. Một số dự án có công nghệ xanh tiêu biểu như: Dự án hệ thống xử lý nước thải y tế tại Bệnh viện Chợ Rẫy; Công ty Điện lực Phú Mỹ 3 cài đặt hệ thống phát hiện rò rỉ tự động và trồng 4.000 cây xanh xung quanh Công ty… Điều này giúp loại bỏ các nguy cơ khủng hoảng, duy trì sự ổn định xã hội và giúp doanh nghiệp đạt được các mục tiêu phát triển xanh, bền vững, tiếp tục đóng góp cho các cộng đồng địa phương tại Việt Nam.