Theo Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an, đây là vụ án đầu tiên được phát hiện, điều tra, xử lý liên quan đến cơ sở khám, chữa bệnh tư nhân lừa đảo chiếm đoạt từ bảo hiểm xã hội (BHXH) thông qua công tác đấu thầu và thực hiện hợp đồng mua bán thuốc phục vụ khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT).

Các đối tượng đã lợi dụng sơ hở, thiếu sót trong quy định về tổ chức đấu thầu và việc kiểm tra, giám sát của cơ quan chức năng trong quá trình thực hiện hợp đồng mua bán vị thuốc cổ truyền, dược liệu để thông đồng, cấu kết, dùng thủ đoạn gian dối, tinh vi chiếm đoạt tiền của BHXH.

Quá trình điều tra còn làm rõ một số cá nhân có thẩm quyền thuộc nhiều bệnh viện, trung tâm y tế đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao trong quá trình ký kết, thực hiện hợp đồng mua sắm vị thuốc cổ truyền, dược liệu phục vụ khám bệnh, gây ảnh hưởng xấu đến uy tín của công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực y tế, y học dân tộc và BHXH.

Theo kết luận điều tra, với vai trò là Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần dược Sơn Lâm, bị can Phạm Văn Cách đã cấu kết với bị can Nguyễn Mạnh Quyền (Tổng Giám đốc Công ty LanQ) dùng thủ đoạn gian dối lừa đảo chiếm đoạt hơn 18 tỷ đồng của BHXH tỉnh Bắc Giang và của người dân cùng chi trả.

Ngoài ra, quá trình Công ty Sơn Lâm thực hiện hợp đồng cung cấp thuốc vào một số bệnh viện, trung tâm y tế, theo yêu cầu của các cá nhân có thẩm quyền, ông Phạm Văn Cách đã đưa hối lộ hơn 71 tỷ đồng để không bị gây khó khăn trong việc cung cấp thuốc.

Sau khi ông Cách bị khởi tố, ông Huỳnh Nguyễn Lộc, nguyên Viện trưởng Viện Y dược học dân tộc TP. Hồ Chí Minh, đã chuyển 7 tỷ đồng vào tài khoản của Bùi Thị Thanh Hương (con dâu ông Cách) để trả lại một phần tiền chi phí hoa hồng đã nhận từ ông Cách. Cơ quan điều tra cho rằng, đây là tiền liên quan đến hành vi phạm tội, cần được xem xét, xử lý trong cùng vụ án.

Theo Cơ quan điều tra, ông Huỳnh Nguyễn Lộc là người có thẩm quyền quyết định trong việc ký kết, thực hiện hợp đồng mua thuốc phục vụ khám, chữa bệnh BHYT tại Viện Y dược học dân tộc TP. Hồ Chí Minh, đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao thỏa thuận, nhận hối lộ hơn 47 tỷ đồng từ ông Phạm Văn Cách để tạo điều kiện thuận lợi cho Công ty Sơn Lâm trong quá trình cung cấp thuốc vào viện này.

Với vai trò là Giám đốc Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Thái Nguyên, bà Trương Thị Thu Hương là người có thẩm quyền quyết định trong việc ký kết, thực hiện hợp đồng mua thuốc phục vụ khám bệnh, chữa bệnh BHYT tại Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh. Bà Hương đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nhiệm vụ được giao yêu cầu, thỏa thuận nhận hối lộ hơn 10 tỷ đồng từ ông Cách trong quá trình Bệnh viện ký kết, thực hiện hợp đồng mua thuốc của Công ty Sơn Lâm.

Trong quá trình liên danh, Công ty Sơn Lâm và Công ty Cổ phần Dược - Thiết bị y tế Đà Nẵng thực hiện hợp đồng cung cấp thuốc vào các bệnh viện, trung tâm y tế trên địa bàn TP. Đà Nẵng. Với vai trò Tổng Giám đốc công ty này khi ấy, ông Tống Viết Phải đã thỏa thuận, nhận tiền từ Công ty Sơn Lâm, dùng hơn 4 tỷ đồng chi hoa hồng cho 12 bệnh viện, trung tâm y tế trên địa bàn TP. Đà Nẵng để các cá nhân có thẩm quyền thuộc các đơn vị này không gây khó khăn trong quá trình cung cấp thuốc.

Trước đó, qua nắm bắt tình hình và kiểm tra việc thanh toán chi phí thuốc tại Công ty Cổ phần Y dược LanQ (địa chỉ tại ngõ 26, đường Á Lữ, phường Tân Phú, TP. Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang), BHXH Việt Nam đã phát hiện các dấu hiệu bất thường, nghi vấn về đề nghị thanh toán giá trúng thầu vị thuốc y học cổ truyền để phục vụ công tác KCB BHYT năm 2020 cao hơn giá trúng thầu do Sở Y tế tỉnh Bắc Giang đấu thầu sử dụng. Vấn đề này tiếp tục lặp lại trong các năm 2021, 2022.

Để kịp thời ngăn chặn các hành vi vi phạm quy định pháp luật, cũng như thực hiện hiệu quả Quy chế phối hợp giữa BHXH Việt Nam và Bộ Công an, liên quan đến việc kiểm tra, phát hiện, nhận diện các dấu hiệu vi phạm, trục lợi quỹ BHXH, quỹ BHYT của các tổ chức, cá nhân, BHXH Việt Nam đã gửi công văn cung cấp thông tin và đề nghị Cục An ninh chính trị nội bộ kiểm tra, xác minh dấu hiệu phức tạp liên quan đến vấn đề nêu trên tại Công ty Cổ phần Y dược LanQ.

Ngày 7/10/2023, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố bị can, Lệnh bắt bị can để tạm giam, Lệnh khám xét đối với: Nguyễn Mạnh Quyền (SN 1962), Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Y dược LanQ; Phạm Văn Cách (SN 1967), Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần dược Sơn Lâm cùng về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.