Vượt qua rủi ro nghề nghiệp

Bối cảnh kinh tế toàn cầu đang đối mặt với những biến động khó lường, nhất là trước những tác động từ xung đột thương mại và địa chính trị. Lạm phát, biến động tỷ giá và sự bất ổn của thị trường tài chính quốc tế đang làm gia tăng các rủi ro nghề nghiệp trong lĩnh vực thẩm định giá.

Chỉ rõ một số rủi ro điển hình, theo ông Phạm Văn Bình – Phó Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), đó là rủi ro liên quan đến thông tin về tài sản thẩm định giá mà khách hàng cung cấp, khi khách hàng cung cấp thông tin sai lệch về tài sản thẩm định giá; rủi ro liên quan đến thông tin thị trường do thông tin bị nhiễu, bị bóp méo hay bị thiếu, không đầy đủ…

Cùng với đó là rủi ro trong quá trình khảo sát tài sản thẩm định giá, tài sản so sánh do khảo sát nhầm tài sản, khảo sát không bao quát hết được những yếu tố có ảnh hưởng lớn đến giá trị tài sản do nguyên nhân khách quan…; rủi ro trong tính toán do gặp phải lỗi kỹ thuật tính toán, đặt nhầm công thức…

Những rủi ro này có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng, từ trách nhiệm dân sự như bồi thường thiệt hại do hoạt động cung cấp dịch vụ gây ra, đến trách nhiệm hành chính như bị phạt tiền, tước thẻ thẩm định viên, đình chỉ kinh doanh, thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá… hoặc thậm chí là trách nhiệm hình sự.

Báo cáo kết quả hoạt động năm 2024 của Hội Thẩm định giá Việt Nam cũng nêu, bối cảnh kinh tế khả quan và việc được bổ sung hoàn chỉnh nhiều quy định pháp luật đã tạo thuận lợi cho hoạt động thẩm định giá, kéo nhu cầu thẩm định giá tăng hơn nhưng một số hoạt động vẫn gặp nhiều khó khăn, còn xảy ra sai sót trong hoạt động nghề nghiệp.

Một số ít doanh nghiệp hội viên sai phạm trong hoạt động cung cấp dịch vụ thẩm định giá bị Bộ Tài chính rút giấy phép kinh doanh, thậm chí có cá nhân bị các cơ quan pháp luật khởi tố, khai trừ khỏi Hội.

Những vấn đề trên cho thấy, ý thức chấp hành pháp luật của một số doanh nghiệp và thẩm định viên còn hạn chế, do chưa nhận thức đầy đủ về các quy định mới hoặc thiếu nguồn lực để đáp ứng các yêu cầu ngày càng khắt khe hơn. Trong khi theo một số phản ánh, để đáp ứng các tiêu chuẩn mới, doanh nghiệp phải đầu tư đáng kể vào đào tạo, tuyển dụng và tái cơ cấu, càng gây khó khăn hơn cho doanh nghiệp nhỏ khi nguồn lực còn hạn chế.

Tuân thủ và trách nhiệm để tận dụng cơ hội

Nhưng khó khăn không có nghĩa là “cánh cửa” cơ hội đã khép lại, mà đây chính là thời điểm để doanh nghiệp thẩm định giá chuyển mình, nỗ lực đầu tư nâng cao chất lượng, tiến tới đạt các tiêu chuẩn quốc tế và khu vực. Bởi không chỉ Việt Nam, các doanh nghiệp nhiều quốc gia khác cũng bị ảnh hưởng và quy định pháp luật tại mỗi nước đều đặt ra những yêu cầu chặt chẽ để quản lý lĩnh vực kinh doanh thẩm định giá.

Chia sẻ tại Hội thảo quốc tế về Thẩm định giá được tổ chức vào đầu tháng 6/2025, TS. Lim Lan Yuan - Chủ tịch Hội thẩm định giá Singapore cho biết, Luật Thẩm định viên về giá của Singapore đã trao quyền cho Cơ quan Thuế nội địa Singapore (IRAS) thuộc Bộ Tài chính Singapore, cấp phép cho thẩm định viên về giá tại Singapore. 

Nếu hành nghề mà không có giấy phép thì sẽ bị phạt tiền không quá 2.000 SGD (tương đương khoảng 40 triệu đồng). Giấy phép có thể bị từ chối gia hạn hoặc hủy bỏ giấy phép nếu người đó vi phạm các quy định của Luật thẩm định viên về giá.

Tương tự, theo ông Dato Mani Usilappan - nguyên Tổng Cục trưởng Cục Thẩm định giá và Dịch vụ tài sản, Bộ Tài chính Malaysia, Luật Thẩm định viên về giá, định giá viên, môi giới bất động sản và quản lý tài sản của nước này quy định, chỉ thẩm định viên về giá được cấp phép mới được hành nghề thẩm định giá, nếu vi phạm quy định thì sẽ bị phạt tiền không quá 300.000 RM (tương đương khoảng 1,8 tỷ đồng) hoặc phạt tù không quá 3 năm hoặc cả hai hình thức phạt trên.

Một người muốn trở thành thẩm định viên về giá hành nghề tại Malaysia phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện: Có bằng cấp chuyên ngành được công nhận; trải qua 2 năm thực tập có hướng dẫn với một thẩm định viên về giá có giấy phép; vượt qua kỳ thi nghề nghiệp do Hội đồng tổ chức; nộp phí và gia hạn chứng chỉ hành nghề hàng năm; tham gia ít nhất 20 giờ đào tạo chuyên môn liên tục (CPD) mỗi năm. Đồng thời cũng quy định chi tiết về trách nhiệm đạo đức của thẩm định viên.

Dẫn quy định quốc tế để cho thấy, quản lý hoạt động thẩm định giá luôn rất được chú trọng với những yêu cầu khắt khe nhằm đảm bảo tính tuân thủ và minh bạch, nên việc tuân thủ đúng và đầy đủ các quy định pháp luật luôn là yếu tố cần thiết để phát triển bền vững.

Do vậy, các doanh nghiệp thẩm định giá nên nhìn vào các quy định, điều kiện được đưa ra để soi chiếu vào hoạt động kinh doanh, qua đó không chỉ thúc đẩy các doanh nghiệp nâng cao chất lượng hoạt động mà còn tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, nơi các doanh nghiệp chuyên nghiệp có cơ hội khẳng định vị thế.