Bộ Tài chính siết chặt đánh giá tác động chính sách và thủ tục hành chính

Thùy Linh

Trong 6 tháng đầu năm 2025, Bộ Tài chính đã chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đánh giá tác động chính sách và thủ tục hành chính (TTHC), đảm bảo các quy định ban hành phải thiết thực, khả thi và phù hợp với thực tiễn. Trọng tâm là cắt giảm chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp và tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.

Bộ Tài chính chỉ đạo quyết liệt, phân công rõ ràng nhiệm vụ cải cách hành chính.
Bộ Tài chính chỉ đạo quyết liệt, phân công rõ ràng nhiệm vụ cải cách hành chính.

Chỉ đạo quyết liệt, phân công rõ ràng nhiệm vụ cải cách hành chính

Ngay sau khi hợp nhất, Bộ Tài chính đã ban hành Kế hoạch triển khai nhiệm vụ cải cách hành chính và kiểm soát TTHC năm 2025 tại Quyết định số 1634/QĐ-BTC ngày 6/5/2025. Trong đó, nội dung đánh giá tác động, tính toán chi phí tuân thủ đối với các quy định TTHC trong dự thảo văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) thuộc phạm vi quản lý được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm.

Trên cơ sở kế hoạch này, Bộ đã giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị trực thuộc, đồng thời yêu cầu định kỳ báo cáo, đánh giá tình hình thực hiện để tổng hợp, báo cáo theo đúng quy định tại Thông tư số 01/2020/TT-VPCP ngày 21/10/2020 của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ và Nghị quyết số 127/NQ-CP ngày 8/10/2021 của Chính phủ về công tác kiểm soát TTHC.

Đặc biệt, thực hiện Nghị quyết số 66/NQ-CP ngày 26/3/2025 về Chương trình cắt giảm, đơn giản hóa TTHC liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh giai đoạn 2025–2026, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 1362/QĐ-BTC ngày 15/4/2025 về Kế hoạch thực hiện chương trình này trong phạm vi quản lý nhà nước của Bộ.

Theo đó, các đơn vị trực thuộc Bộ được yêu cầu tập trung rà soát VBQPPL hiện hành để đề xuất phương án cắt giảm, đơn giản hóa quy trình, rút ngắn thời gian giải quyết TTHC, xác định rõ cơ quan giải quyết và tăng cường phân cấp, phân quyền. Đây là bước đi nhằm thực hiện đúng chỉ đạo của Chính phủ, góp phần giảm chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp, cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Trong 6 tháng đầu năm, Bộ Tài chính tiếp tục duy trì thực hiện nghiêm túc hoạt động đánh giá tác động chính sách trong lập đề nghị và soạn thảo các dự án, dự thảo VBQPPL thuộc phạm vi quản lý. Việc đánh giá được tiến hành theo đúng quy định của Luật Ban hành VBQPPL, đảm bảo đủ các nội dung yêu cầu về đánh giá tác động kinh tế, xã hội, ngân sách nhà nước, mức độ khả thi của chính sách cũng như sự phù hợp với điều kiện thực tiễn.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng yêu cầu các đơn vị phải thực hiện việc tính toán chi phí tuân thủ TTHC ngay từ khâu xây dựng chính sách – một yêu cầu bắt buộc theo quy định hiện hành. Mục tiêu là đảm bảo các TTHC mới ban hành không làm gia tăng gánh nặng hành chính không cần thiết cho tổ chức, cá nhân và có cơ sở để lựa chọn phương án tối ưu về chi phí và hiệu quả.

Việc kiểm tra, giám sát quá trình đánh giá tác động và kiểm soát TTHC cũng được Bộ Tài chính chú trọng. Trong các cuộc họp sơ kết, giao ban nội bộ, công tác này được đưa ra xem xét kỹ lưỡng, yêu cầu các đơn vị phải báo cáo tiến độ thực hiện kế hoạch, những khó khăn, vướng mắc phát sinh, từ đó có phương án xử lý kịp thời.

Bên cạnh đó, các hoạt động tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật về đánh giá tác động, chi phí tuân thủ và rà soát TTHC cũng được tổ chức thường xuyên nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ trực tiếp thực hiện nhiệm vụ. Việc phối hợp giữa các đơn vị trong và ngoài Bộ cũng được tăng cường để bảo đảm việc xây dựng chính sách tài chính vừa có chiều sâu, vừa sát thực tiễn.

Tăng cường hiệu quả đánh giá tác động chính sách

Nhằm tiếp tục phát huy những kết quả đạt được trong công tác đánh giá tác động chính sách và TTHC, đồng thời bảo đảm chất lượng và hiệu quả thực thi, Bộ Tài chính sẽ tập trung tổ chức tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật thường xuyên và sâu rộng, đặc biệt là các quy định liên quan đến công tác đánh giá tác động của chính sách và TTHC. Mục tiêu là nâng cao nhận thức, tăng cường trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân, đặc biệt là người đứng đầu các đơn vị trực thuộc Bộ, trong quá trình xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật.

Song song với đó, Bộ Tài chính tiếp tục thực hiện nghiêm các quy định về soạn thảo, thẩm định, xem xét, cho ý kiến đối với dự thảo văn bản quy phạm pháp luật; thực hiện rà soát và đánh giá tác động của chính sách bảo đảm đúng các yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và các nghị định hướng dẫn thi hành. Trong quá trình này, Bộ đặc biệt chú trọng đánh giá tính khả thi của các quy định, mức độ phù hợp với mục tiêu giải quyết các vấn đề thực tiễn đang đặt ra.

Bên cạnh đó, công tác kiểm soát TTHC tiếp tục được triển khai nghiêm túc, đảm bảo việc đánh giá tác động TTHC được thực hiện ngay từ khâu xây dựng dự thảo văn bản và trong suốt quá trình thực thi. "Việc thẩm định các quy định về TTHC tại các dự thảo văn bản phải được tiến hành chặt chẽ, đúng quy định pháp luật, bảo đảm các TTHC khi ban hành thực sự cần thiết, hợp lý, hợp pháp và có chi phí tuân thủ ở mức thấp nhất có thể", Bộ Tài chính nêu rõ.

Bộ Tài chính cũng sẽ chỉ đạo các đơn vị tổ chức thực hiện kế hoạch tự kiểm tra và hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật trong phạm vi ngành. Đồng thời, công tác đánh giá tác động chính sách liên quan đến các hoạt động nghiệp vụ của các đơn vị trực thuộc sẽ được tổ chức thường xuyên hơn, bảo đảm sát với thực tế và kịp thời đề xuất sửa đổi, bổ sung khi cần thiết.

Việc thực hiện chế độ báo cáo về kết quả đánh giá tác động chính sách và TTHC trong quá trình lập đề nghị, soạn thảo các dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật cũng được yêu cầu nghiêm túc, đúng tiến độ, nhằm phục vụ công tác giám sát, tổng hợp và điều chỉnh chính sách khi cần thiết.

Nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng và hiệu quả trong công tác đánh giá tác động chính sách, TTHC, Bộ Tài chính đề xuất một số kiến nghị trọng tâm.

Theo đó, Bộ Tài chính đề nghị Chính phủ chỉ đạo xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung liên ngành phục vụ hoạt động đánh giá tác động chính sách. Cơ sở dữ liệu này cần tích hợp thông tin kinh tế - xã hội, thuế, doanh nghiệp, hộ kinh doanh… để bảo đảm tính đầy đủ và chính xác cho việc phân tích tác động. Đồng thời, kiến nghị bổ sung kinh phí thường xuyên cho công tác đánh giá tác động chính sách, đặc biệt đối với các chính sách lớn, có ảnh hưởng đa chiều hoặc liên quan đến các vấn đề nhạy cảm.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Tư pháp tăng cường tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ về đánh giá tác động chính sách và TTHC cho đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật tại các bộ, ngành và địa phương. Việc nâng cao năng lực chuyên môn cho lực lượng này là yếu tố then chốt để bảo đảm tính khoa học, khách quan và thực tiễn trong quá trình xây dựng và hoàn thiện thể chế.