Thu NSNN vượt mục tiêu

Giai đoạn 2021-2025, kinh tế thế giới và trong nước đối mặt với nhiều biến động nhanh chóng, khó lường, có những vấn đề vượt xa dự báo thông thường. Trong bối cảnh đó, Bộ Tài chính đã kịp thời tham mưu, đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành và triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp điều hành chính sách tài khóa theo hướng chủ động, linh hoạt, mở rộng, hợp lý và hiệu quả, có trọng tâm, trọng điểm, phối hợp chặt chẽ với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác nhằm hỗ trợ nền kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân và thúc đẩy phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội.

Để đảm bảo nguồn thu ngân sách nhà nước (NSNN), Bộ Tài chính đã chỉ đạo thực hiện nghiêm túc các luật thuế, tăng cường quản lý thu, đặc biệt tại các lĩnh vực, địa bàn trọng điểm như: thu từ đất, chuyển nhượng bất động sản, thương mại điện tử, kinh doanh nền tảng số và nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam. Công tác mở rộng cơ sở thu, chống thất thu, thu đúng, thu đủ, thu kịp thời các khoản phát sinh được chú trọng.

Ngành Tài chính cũng đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra; chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng để đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, xử lý nghiêm các hành vi gian lận trong kê khai, hoàn thuế. Việc cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa công tác thuế, chuyển đổi số, xây dựng trung tâm dữ liệu lớn về hóa đơn điện tử và ứng dụng AI trong phân tích dữ liệu đã góp phần nâng cao hiệu quả quản lý thu ngân sách.

Đặc biệt, để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân, Bộ Tài chính chủ động tham mưu, đề xuất trình cấp thẩm quyền ban hành các chính sách miễn, giảm, gia hạn thời hạn nộp thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất. Tổng quy mô dự kiến trong giai đoạn 2021-2025 khoảng 840 nghìn tỷ đồng, trong đó số miễn, giảm khoảng 360 nghìn tỷ đồng; gia hạn khoảng 480 nghìn tỷ đồng.

Nhờ thực hiện tốt quản lý thu NSNN và ban hành kịp thời, thực hiện hiệu quả các chính sách tài khóa hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, thu NSNN các năm 2021-2024 đều tăng so với dự toán Quốc hội giao. Từ đó, tạo thêm nguồn lực thực hiện cải cách chính sách tiền lương, xử lý các vấn đề quan trọng, cấp bách đột xuất phát sinh, tăng chi đầu tư phát triển và đảm bảo an sinh xã hội.

Theo Vụ NSNN (Bộ Tài chính), trên cơ sở kết quả thực hiện thu NSNN giai đoạn 2021-2024 và phấn đấu thu NSNN năm 2025 ở mức cao nhất, dự kiến thu NSNN cả giai đoạn 2021-2025 đạt khoảng 9,3 triệu tỷ đồng, vượt mục tiêu đề ra là 8,3 triệu tỷ đồng, gấp 1,35 lần so với kết quả thực hiện giai đoạn 2016-2020. Tỷ lệ huy động vào NSNN khoảng 18,1%GDP, trong đó thu từ thuế, phí khoảng 14,6% GDP, vượt mục tiêu đề ra.

Đáp ứng kịp thời yêu cầu đột xuất phát sinh

Song hành cùng thu ngân sách, Bộ Tài chính đã tập trung điều hành chi NSNN hiệu quả. Từ khâu xây dựng dự toán, Bộ Tài chính đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành, địa phương rà soát, yêu cầu triệt để tiết kiệm chi thường xuyên, cắt giảm các nhiệm vụ chưa thực sự cần thiết, chậm triển khai, giảm các khoản chi tổ chức hội nghị, hội thảo, khánh tiết, đi công tác trong nước, nghiên cứu, khảo sát nước ngoài… Trên cơ sở đó, dành nguồn lực cho chi đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, chi phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, chi an sinh xã hội.

Việc phân bổ, sử dụng ngân sách được thực hiện theo hướng công khai, minh bạch, gắn với trách nhiệm giải trình và phù hợp với các mục tiêu phát triển trung hạn, bảo đảm hiệu quả trong phạm vi nguồn lực của nền kinh tế. Đồng thời, Bộ cũng tiếp tục cải cách cơ chế quản lý chi ngân sách, đơn giản hóa thủ tục thanh toán, kiểm soát chi, tăng cường kỷ luật tài chính - ngân sách.

Trước các yêu cầu đột xuất phát sinh, đòi hỏi nhu cầu về nguồn lực lớn, Bộ Tài chính đã đề nghị các bộ, ngành, địa phương chủ động, tiếp tục rà soát các chính sách, nhiệm vụ, sắp xếp thứ tự ưu tiên các khoản chi theo mức độ cấp thiết, quan trọng và khả năng triển khai thực hiện trong năm; chỉ trình cấp có thẩm quyền ban hành chính sách, đề án, nhiệm vụ mới khi thực sự cần thiết và có nguồn bảo đảm.

Nhờ chủ động trong điều hành, các nhiệm vụ chi NSNN giai đoạn vừa qua đã cơ bản hoàn thành mục tiêu đề ra, đáp ứng kịp thời nhiệm vụ chi phát sinh theo dự toán và tiến độ thực hiện của đơn vị sử dụng ngân sách, đảm bảo quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội và thanh toán đầy đủ các khoản nợ đến hạn.

Đặc biệt, NSNN đã đáp ứng đủ nguồn lực cho phòng, chống đại dịch COVID-19, phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và các chủ trương chính sách lớn của Đảng về sắp xếp tổ chức, bộ máy, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia; miễn học phí cho học sinh từ mầm non đến hết trung học phổ thông trong hệ thống trường công lập... Đồng thời, vẫn đảm bảo nguồn tăng lương ổn định đời sống cán bộ, công chức, người lao động.

Bộ Tài chính đã tham mưu Chính phủ điều hành chính sách bội chi linh hoạt, hiệu quả, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, phát triển bền vững. Bộ đã trình Quốc hội cho phép tăng bội chi NSNN trong 2 năm 2022 và 2023 bình quân 1-1,2% GDP/năm để có nguồn lực thực hiện các chính sách tài khóa hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Năm 2025, bội chi NSNN được điều chỉnh lên khoảng 4-4,5% GDP để tập trung đầu tư phát triển, thúc đẩy tăng trưởng.

Số liệu của Vụ NSNN cho thấy, tính chung cả giai đoạn 2021-2024, bội chi ngân sách bình quân khoảng 3% GDP, giảm so với mức 3,45% của giai đoạn 2016-2020, tạo dư địa điều hành tài khóa linh hoạt hơn trong các năm tới.

Công tác quản lý nợ công được triển khai bài bản, hiệu quả. Bộ Tài chính đã chủ động điều hành vay, trả nợ theo đúng thẩm quyền, tái cơ cấu nợ theo hướng bền vững, giảm tỷ lệ nợ công từ mức 42,7% GDP cuối năm 2021 xuống còn khoảng 34,7% GDP năm 2024, phấn đấu đến cuối 2025 duy trì ở mức 35-36% GDP. Việc phát hành trái phiếu Chính phủ tiếp tục bám sát tiến độ thu, chi ngân sách; ưu tiên phát hành kỳ hạn dài với chi phí thấp, kết hợp sử dụng hiệu quả ngân quỹ nhà nước nhằm tiết giảm chi phí vay nhưng vẫn đảm bảo nguồn trả nợ gốc đúng hạn, góp phần ổn định thị trường tài chính và nâng cao xếp hạng tín nhiệm quốc gia.

Những kết quả đạt được trong điều hành tài chính - ngân sách giai đoạn 2021-2025 tiếp tục khẳng định vai trò chủ đạo của chính sách tài khóa trong ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm an sinh xã hội và phát triển bền vững. Đây cũng là nền tảng quan trọng để ngành Tài chính tiếp tục chủ động, linh hoạt hơn nữa trong thực hiện các nhiệm vụ trong giai đoạn tới, giữ vững an ninh tài chính quốc gia và nâng cao sức chống chịu của nền kinh tế trước các cú sốc từ bên ngoài.