Nội dung được nêu trong báo cáo về tình hình thực hiện các Đề án nghiên cứu Khu thương mại tự do (FTZ) trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh mới đây.

Theo đó, trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh hiện nay có quy hoạch 4 Khu thương mại tự do gồm: Khu FTZ Cần Giờ, Khu FTZ gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ (phường Tân Phước và Tân Hải), Khu FTZ tại phường An Bình và Khu FTZ xã Bàu Bàng.

Trong đó, Khu FTZ Cần Giờ tại xã Bình Khánh được quy hoạch tại Quyết định số 1711/QĐ-TTg và Quyết định số 1125/QĐ-TTg ngày 11/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ. Dự án có quy mô khoảng 1.000 – 2.000 ha gắn với cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và vịnh Gành Rái. Hiện đang trong giai đoạn nghiên cứu.

Khu FTZ Cái Mép Hạ được phê duyệt quy hoạch tại Quyết định số 1629/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Dự án có quy mô tương đương hơn 3.700 ha được phân thành 3 khu chức năng với 8 phân khu.

Khu chức năng thứ nhất gồm 5 phân khu có tổng diện tích hơn 1.735 ha là đầu mối giao thông vận tải (cảng biển, cảng thủy nội địa, ga đường sắt); Khu chức năng thứ hai là kho bãi logistics và công nghiệp chia làm 2 phân khu với tổng diện tích hơn 1.178 ha; Khu chức năng thứ 3 là khu công nghiệp công nghệ cao, đô thị và dịch vụ có tổng diện tích hơn 850 ha.

Còn Khu FTZ Bàu Bàng (huyện Bàu Bàng, tỉnh Bình Dương cũ) được quy hoạch tại Quyết định số 790/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Vị trí nằm trên tuyến đường sắt TP. Hồ Chí Minh – Lộc Ninh từ ga mối An Bình đến ga Bàu Bàng (53,63km). Mục tiêu nhằm kết nối từ khu vực ga Bàu Bàng qua các khu vực trung tâm hàng hóa của tỉnh Bình Dương (cũ) đến cụm cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải và đi cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh).

Dự án được kiến nghị phân kỳ thực hiện trong giai đoạn 2035 – 2040 (do liên quan tuyến đường sắt quốc tế Bàu Bàng chưa hình thành đề án).

Cuối cùng là Khu FTZ phường An Bình (khu vực tỉnh Bình Dương cũ) được quy hoạch tại Quyết định 790/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Vị trí gắn với ga đường sắt An Bình (TP. Dĩ An cũ) nằm trên tuyến đường sắt TP. Hồ Chí Minh – Lộc Ninh từ ga đầu mối An bình đến ga Bàu Bàng (53,63km). Dự án có quy mô khoảng 100 ha.

Đáng chú ý, mới đây, ngày 28/7/2025, Bộ Tài chính đã ban hành Công văn số 11454/BTC-ĐTNN gửi các Bộ, ngành và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc xin ý kiến dự thảo Đề án Khu thương mại tự do chung trên cả nước. Trong đó sẽ tập trung nghiên cứu một số vấn đề lớn mang tính định hướng, chủ trương về xây dựng mô hình khu thương mại tự do.

Sau khi tổng hợp ý kiến của các cơ quan, đơn vị liên quan, Bộ Tài chính sẽ báo cáo Bộ Chính trị nhằm tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện công tác nghiên cứu xây dựng Đề án chung tổng thể.

Đặc biệt, theo báo cáo của Sở Công Thương TP. Hồ Chí Min, việc triển khai nghiên cứu các Đề án Khu thương mại tự do nhận được sự quan tâm và hỗ trợ của các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài. Đến nay, đã có nhiều nhà đầu tư lớn (DP World, VinGroup, Liên doanh Geleximco...) quan tâm đầu tư đến dự án.

Tuy nhiên, hiện Đề án vẫn gặp một số khó khăn, vướng mắc như, các quy định pháp luật về Khu thương mại tự do chưa hoàn thiện; chưa có chính sách đặc thù. Bên cạnh đó, công tác xây dựng chính sách riêng đặc thù gặp khó khăn do chưa phù hợp với các quy định hiện hành (chính sách miễn giảm thuế; ưu đãi đầu tư, đất đai…), hoặc chưa được quy định.

Ngoài ra, quy mô nền kinh tế và địa giới hành chính của TP. Hồ Chí Minh thay đổi do nhập tỉnh. Do đó cần thiết phải thực hiện lại công tác khảo sát, điều tra, đánh giá lại thực trạng phát triển ngành dịch vụ logistics, chuỗi cung ứng liên kết vùng…

Từ đó, TP. Hồ Chí Minh kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt Đề án khu FTZ và xây dựng chiến lược phát triển khu FTZ. Xem đây là một công cụ chính sách quan trọng để tạo động lực tăng trưởng trong giai đoạn 2021-2030.

Bên cạnh đó, quy mô nền kinh tế và địa giới hành chính của TP. Hồ Chí Minh hiện nay đã thay đổi do thực hiện chủ trương nhập tỉnh. Vì vậy, cần thiết phải thực hiện công tác kháo sát, điều tra, đánh giá lại thực trạng phát triển ngành dịch vụ logistics, chuỗi cung ứng liên kết vùng.

Đồng thời, rà soát tính phù hợp quy hoạch phát triển hạ tầng giao thông trên cơ sở phát huy tiềm năng, thế mạnh của 3 khu vực “cũ": TP. Hồ Chí Minh về tài chính quốc tế; Bình Dương về công nghiệp; Bà Rịa - Vũng Tàu về kinh tế biển - dịch vụ logistics…