UBCKNN đang hoàn thiện Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 119/2020/TT-BTC ngày 31/12/2020 quy định hoạt động đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán; Thông tư số 96/2020/TT-BTC ngày 16/11/2020 hướng dẫn công bố thông tin trên thị trường chứng khoán đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Thông tư số 68/2024/TT-BTC ngày 18/09/2024 sửa đổi, bổ sung một số điều của các thông tư quy định về giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch chứng khoán; bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán; hoạt động của công ty chứng khoán và công bố thông tin trên thị trường chứng khoán.

Dự kiến Thông tư này sẽ sớm được trình Bộ Tài chính để xem xét ban hành theo trình tự thủ tục rút gọn. Theo các chuyên gia, việc ban hành Thông tư theo trình tự, thủ tục rút gọn là rất cần thiết để kịp thời gian dự kiến vận hành chính thức của Hệ thống KRX vào đầu tháng 5 tới, khi hệ thống này có nhiều tính năng mới so với hệ thống hiện tại.

Hệ thống KRX đã phát triển các tính năng xử lý đăng ký, lưu ký chứng khoán

Theo thông tin từ Ban soạn thảo, trên hệ thống hiện tại, thông tin nhận diện người sở hữu chứng khoán là số hiệu (số đăng ký sở hữu), ngày cấp các loại giấy tờ còn hiệu lực do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam hoặc nước ngoài cấp cho tổ chức, cá nhân sở hữu chứng khoán được Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) ghi nhận để xác định, theo dõi và quản lý thông tin người sở hữu chứng khoán trên hệ thống của VSDC.

Tuy nhiên, trên Hệ thống KRX, thông tin nhận diện người sở hữu chứng khoán, nhà đầu tư (SID) là mã số định danh nhà đầu tư gồm 15 ký tự được hệ thống tự sinh cho nhà đầu tư căn cứ trên thông tin số đăng ký sở hữu, ngày cấp số đăng ký sở hữu và loại hình của nhà đầu tư.

Vì thế, để phù hợp với cách xác định thông tin nhận diện người sở hữu, nhà đầu tư của Hệ thống KRX, dự thảo Thông tư mới sẽ bổ sung giải thích từ ngữ "thông tin nhận diện người sở hữu chứng khoán, nhà đầu tư" theo tính năng thiết kế của Hệ thống KRX để thành viên lưu ký, VSDC sử dụng thống nhất trong quá trình xử lý hồ sơ nghiệp vụ đăng ký, lưu ký chứng khoán.

Cụ thể, dự thảo Thông tư bổ sung định nghĩa: “Thông tin nhận diện người sở hữu chứng khoán, nhà đầu tư là thông tin được xác định trên cơ sở số đăng ký sở hữu, ngày cấp số đăng ký sở hữu và loại hình của nhà đầu tư khi thành viên lưu ký, tổ chức phát hành, công ty đại chúng đăng ký thông tin nhà đầu tư trên hệ thống tại VSDC. Số đăng ký sở hữu được quy định tại quy chế của VSDC”.

Cùng với đó, trên hệ thống hiện tại, VSDC đồng thời sử dụng cả hai phương thức văn bản giấy và giao dịch điện tử trên hệ thống kết nối giữa VSDC và thành viên. Trong khi đó, Hệ thống KRX đã phát triển tính năng xử lý qua điện tử cho tất cả các nghiệp vụ đăng ký, lưu ký chứng khoán.

Chính vì vậy, nhằm khai thác tốt tính năng hệ thống mới cũng như đáp ứng yêu cầu về chuyển đổi số theo chủ trương chung của Chính phủ, dự thảo Thông tư quy định rõ việc gửi nhận chứng từ điện tử, nguyên tắc xử lý hồ sơ nghiệp vụ của thành viên với VSDC phù hợp với tính năng điện tử nghiệp vụ trên hệ thống mới và quy định rõ trách nhiệm của thành viên để đảm bảo tính chính xác trong các thông tin gửi đến VSDC.

Sửa đổi nhiều quy định phù hợp tính năng của KRX

Một điểm mới khác là tại hệ thống hiện tại, cổ phiếu lẻ, phần lẻ cổ phần phát sinh do thực hiện quyền trên tài khoản nào sẽ được phân bổ về đúng tài khoản đó. Song trên Hệ thống KRX, trường hợp nhà đầu tư có nhiều tài khoản mở tại nhiều công ty chứng khoán và các tài khoản này đều có cùng một mã chứng khoán thực hiện quyền thì cổ phiếu lẻ, phần lẻ cổ phần phát sinh do thực hiện quyền sẽ được phân bổ về tài khoản chưa lưu ký của nhà đầu tư tại tổ chức phát hành (là tài khoản mặc định được Hệ thống KRX tạo ra cho nhà đầu tư).

Như vậy, dự thảo Thông tư sẽ sửa đổi, bổ sung quy định về việc phân bổ phần lẻ cổ phần cộng dồn để phù hợp tính năng của hệ thống KRX.

Ngoài ra, về hoạt động chuyển khoản chứng khoán, hệ thống hiện tại cho phép chuyển khoản quyền chưa được thực hiện giữa các tài khoản của cùng một nhà đầu tư ngay cả khi nhà đầu tư đã bán toàn bộ chứng khoán. Trong khi đó, Hệ thống KRX chỉ cho phép chuyển khoản quyền khi còn chứng khoán gốc đã phát sinh quyền. Vì thế, dự thảo cũng sẽ sửa đổi, bổ sung quy định chuyển khoản chứng khoán và quyền phát sinh kèm theo (nếu có) để phù hợp với Hệ thống KRX và giải quyết vướng mắc phát sinh thực tiễn.

Đặc biệt, dự thảo Thông tư cũng sẽ bổ sung thêm trường hợp chuyển quyền sở hữu để xử lý cho giao dịch mua cổ phiếu của nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức không yêu cầu có đủ tiền khi đặt lệnh (giao dịch Non-Prefunding) khi áp dụng KRX và xử lý tài sản đảm bảo để thu hồi tiền đã sử dụng từ quỹ hỗ trợ thanh toán do Hệ thống KRX không cho phép lùi, hủy đối với các giao dịch thiếu tiền.