Nguy cơ thua lỗ, phá sản

Thấu hiểu các nỗ lực của Chính phủ trong việc giải quyết các vấn đề ô nhiễm cũng như đưa ra các giải pháp giao thông phù hợp tại TP. Hà Nội song Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cho rằng, việc chuyển đổi quá nhanh từ xe máy xăng sang xe máy điện, nếu không có lộ trình phù hợp, sẽ gây áp lực nghiêm trọng lên toàn bộ ngành công nghiệp xe máy - ngành có đóng góp lớn cho ngân sách Nhà nước (20.000 tỷ đồng/năm), từ khâu sản xuất, phân phối đến dịch vụ hậu mãi.

Theo tính toán của VAMM, hệ thống gần 2.000 đại lý xe máy xăng hiện nay có nguy cơ bị tê liệt do doanh thu sụt giảm đột ngột.

Đồng thời, khoảng 200 nhà cung ứng linh kiện, chủ yếu phục vụ động cơ đốt trong, sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp, kéo theo nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng. Tác động lan tỏa sẽ ảnh hưởng đến hàng trăm nghìn lao động, đe dọa sinh kế và tạo áp lực lớn lên an sinh xã hội.

Đại diện VAMA cũng nhấn mạnh: Hiện nay, các nhà sản xuất đã và đang đầu tư hàng nghìn tỷ đồng để thay đổi công nghệ, máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất nhằm đáp ứng nhiều quy định mới của Chính phủ có hiệu lực từ năm 2027, bao gồm: Áp dụng tiêu chuẩn khí thải EURO4; kiểm soát khí thải đối với xe đang lưu hành; giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu,... hướng đến mục tiêu giảm ô nhiễm môi trường.

Việc chuyển đổi đột ngột sang xe điện không những gây lãng phí lớn các nguồn lực đã bỏ ra mà còn làm suy giảm hiệu quả thực thi các chính sách môi trường mà Chính phủ vừa ban hành.

Lộ trình từng bước để giải toán khó

Nhìn nhận chỉ đạo trên của Thủ tướng là phù hợp với xu hướng chung của cả nước trong việc giải quyết vấn đề về môi trường, đặc biệt với Thủ đô thì có ý nghĩa rất quan trọng.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, lãnh đạo thành phố cần nhìn nhận thẳng thắn những thách thức về hạ tầng, quản lý, an sinh xã hội cũng như căn cứ khoa học cho từng bước thực hiện. Việc thực hiện cần có một lộ trình hợp lý với thời gian chuẩn bị dài hơn từ 3-4 năm.

Việc chuyển đổi phương tiện không nên chỉ coi là bài toán kỹ thuật hay hành chính đơn thuần, mà cần gắn với một lộ trình linh hoạt, có bước đi phù hợp thực tế, giúp người dân có đủ thời gian, điều kiện thích ứng, tránh gây xáo trộn đời sống người dân và đảm bảo hiệu quả chuyển đổi thực chất.

Khi quá trình này được thực hiện đồng bộ, từ phát triển hạ tầng giao thông công cộng, kiểm soát khí thải, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, đến hoàn thiện hệ thống chính sách, TP. Hà Nội hoàn toàn có cơ sở để trở thành hình mẫu cho các đô thị khác trong hành trình xanh hóa giao thông và cải thiện môi trường sống.

Các cơ quan quản lý Nhà nước cũng cần thời gian để nghiên cứu, tham vấn chuyên gia và xây dựng hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật, quy chuẩn an toàn và các quy định pháp lý phù hợp với đặc thù của xe điện. Đồng thời, cần sớm ban hành chính sách khuyến khích chuyển đổi, bao gồm hỗ trợ tài chính, ưu đãi thuế và tín dụng – nhằm tạo điều kiện cho người dân tiếp cận phương tiện mới.

Nhiều ý kiến cho rằng, trước khi cấm cơ quan quản lý cần lộ trình và tổng thể các khía cạnh để giải quyết câu chuyện về phát thải. Bước đi từ các biện pháp nâng cao hiệu quả môi trường như áp dụng tiêu chuẩn Euro 4, thúc đẩy sử dụng nhiên liệu sinh học và tăng cường kiểm soát khí thải đối với phương tiện đang lưu hành…, đến nâng cấp cơ sở hạ tầng và phương tiện công cộng, rồi mới tiến tới cấm.

Có thể nói để chủ trương này đi vào thực tiễn, rõ ràng còn nhiều việc phải làm. Sự thành công của lộ trình này phụ thuộc vào một chiến lược tổng thể dựa trên việc phát triển hạ tầng giao thông công cộng, quản lý xe điện và các chính sách hỗ trợ người dân.