Nghị quyết này quy định về việc thành lập, hoạt động, quản lý, giám sát và các cơ chế, chính sách đặc thù áp dụng đối với Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Nghị quyết áp dụng đối với các thành viên Trung tâm tài chính quốc tế, các nhà đầu tư, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động của Trung tâm tài chính quốc tế được thành lập theo Nghị quyết này.

Nghị quyết nêu rõ, Trung tâm tài chính quốc tế là khu vực có ranh giới địa lý xác định do Chính phủ thành lập đặt tại TP. Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng, tập trung hệ sinh thái đa dạng các dịch vụ tài chính và dịch vụ hỗ trợ, được áp dụng cơ chế, chính sách quy định tại Nghị quyết này.  

Các Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế gồm: Ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, công ty chứng khoán, doanh nghiệp bảo hiểm và tái bảo hiểm; Quỹ đầu tư và quản lý tài sản; Tổ chức hạ tầng thị trường; Tổ chức công nghệ tài chính và tài sản số; Tổ chức cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ; Tổ chức phi tài chính; Các chủ thể khác theo quy định của Chính phủ.

Trước đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Theo Bộ trưởng, Chính phủ đã khảo sát, tổ chức nhiều hội thảo tham vấn ý kiến các định chế tài chính lớn, các nhà đầu tư, chuyên gia trong nước và quốc tế và đều được đánh giá các cơ chế, chính sách đề xuất tại dự thảo Nghị quyết có tính đột phá, cạnh tranh, trong đó: chính sách thuế, đất đai, hạ tầng, nhân lực, một số quy định về bảo hiểm... đã vượt trội so với một số Trung tâm tài chính quốc tế khác.

Một số chính sách tiệm cận với thông lệ quốc tế như mô hình quản lý, ngôn ngữ, xuất nhập cảnh, kế toán, lao động việc làm, fintech, sandbox, phương thức đối tác công tư (PPP)... Một số chính sách có lộ trình mở cửa có kiểm soát, điều chỉnh dần như ngoại hối, giải quyết tranh chấp…

Qua nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và xuất phát từ chủ trương phát triển Trung tâm tài chính quốc tế một cách toàn diện, có tính chiến lược, căn cứ trên tiềm năng, lợi thế riêng của từng địa phương và yêu cầu phát triển cân đối, hài hòa vùng miền, Chính phủ đã báo cáo Bộ Chính trị về việc thành lập một Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại 02 TP. Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng, có sự phân công chức năng và định hướng rõ ràng và đã được Bộ Chính trị đồng ý.

Để chuẩn bị hạ tầng và nguồn lực cho trung tâm tài chính, hai thành phố đã có sự chuẩn bị về bố trí và đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn cao, đội ngũ quản lý cho trung tâm tài chính; chuẩn bị cơ sở vật chất hạ tầng để xây dựng và phát triển Trung tâm tài chính; xúc tiến đầu tư, tiếp xúc các nhà đầu tư chiến lược, tiềm năng.

Liên quan đến các chính sách đặc thù áp dụng trong Trung tâm tài chính quốc tế, có ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng việc cho phép Thành viên thành lập các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch trong Trung tâm tài chính quốc tế tiềm ẩn một số rủi ro. Đại biểu đề nghị rà soát các chính sách ưu đãi thuế tại dự thảo Nghị quyết, tránh tình trạng lạm dụng chính sách; cơ chế kiểm soát rủi ro dòng vốn ra-vào, phòng ngừa rửa tiền hay các công cụ quản lý thanh khoản linh hoạt chưa được quy định rõ.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay, trong quá trình xây dựng Nghị quyết, Chính phủ cũng đã nhận thức được các rủi ro về thành lập các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch nêu trên cũng tiềm ẩn một số rủi ro bị lợi dụng để hợp thức hóa dòng tiền bất hợp pháp thông qua mua bán các sản phẩm trên; rủi ro bị đầu cơ, thổi giá, tạo bong bóng tài sản... Theo đó, cần xây dựng khung pháp lý đồng bộ; thiết chế giám sát chặt chẽ, minh bạch, có hệ thống, theo chuẩn mực quốc tế để kiểm soát các giao dịch trên sàn. Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu các quy định cụ thể để đưa vào Nghị định hướng dẫn.

Việc xây dựng các chính sách ưu đãi tại dự thảo Nghị quyết đã bám sát chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận số 47-TB/TW: Trung tâm tài chính quốc tế được áp dụng cơ chế đặc thù, vượt trội hơn so với quy định hiện hành, mang tính cạnh tranh nhưng phải kèm theo các cơ chế giám sát, quản lý rủi ro phù hợp; Vừa làm, vừa rút kinh nghiệm, không nóng vội nhưng cũng không cầu toàn, để mất thời cơ. Đồng thời, đổi mới tư duy về xây dựng pháp luật, kiên quyết từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”. Nghị quyết quy định những nội dung có tính nguyên tắc, khung chính sách; nội dung cụ thể, chi tiết sẽ được quy định tại Nghị định của Chính phủ.

Do Nghị quyết chỉ quy định những vấn đề khung, nguyên tắc, các nội dung cụ thể sẽ được quy định tại Nghị định, do vậy, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Chính phủ sẽ nghiên cứu và quy định các nội dung liên quan đến cơ chế kiểm soát rủi ro dòng vốn ra-vào, phòng ngừa rửa tiền hay các công cụ quản lý thanh khoản linh hoạt tại Nghị định.

Về cơ chế giải quyết tranh chấp, đại biểu đề nghị làm rõ mô hình, cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ của Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc Trung tâm tài chính quốc tế; cần mở rộng cơ chế cho các bên tranh chấp được lựa chọn quyền từ bỏ yêu cầu Tòa án hủy phán quyết trọng tài đối với các trung tâm trọng tài khác nằm ngoài Trung tâm tài chính quốc tế.

Bộ trưởng cho hay, mô hình, cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ của Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc Trung tâm tài chính quốc tế và các nội dung cụ thể khác sẽ được hướng dẫn cụ thể tại Nghị định của Chính phủ; Quyền từ bỏ yêu cầu Tòa án hủy quyết định công nhận phán quyết của Trọng tài là chính sách phù hợp để đảm bảo quyền lợi chính đáng của các nhà đầu tư. Do đó, Chính phủ đã báo cáo và được Bộ Chính trị đồng ý về nội dung này.

Khoản 3 Điều 30 dự thảo Nghị quyết đã quy định việc từ bỏ quyền yêu cầu Tòa án hủy quyết định công nhận phán quyết cho Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc Trung tâm tài chính quốc tế, là đối tượng được thành lập theo Nghị quyết này. Đối với các Trung tâm trọng tài khác nằm ngoài Trung tâm tài chính quốc tế thì hoạt động theo Luật trọng tài thương mại, không thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết; do đó muốn áp dụng chính sách này, thì phải sửa Luật Trọng tài thương mại.