Nhiều mô hình xanh từ doanh nghiệp

Theo ông Đặng Vũ Thành, các công ty vận tải nước ngoài sử dụng phương tiện vận chuyển thân thiện với môi trường, như: sử dụng xe tải hoạt động bằng điện hoặc nhiên liệu sinh học thay vì xăng hoặc diesel, chẳng hạn như: UPS, DHL, Maersk...

Đối với các doanh nghiệp Việt Nam, các thiết bị vận chuyển, thiết bị bốc dỡ đã được hầu hết các doanh nghiệp cảng biển chuyển sang dùng điện 100%, chẳng hạn như Gemalink, Nam Đình Vũ…

Đặc biệt, Nghị viện châu Âu đã bỏ phiếu thông qua lệnh cấm bán xe chạy xăng và dầu diesel vào năm 2035, đưa châu Âu trở thành một nền kinh tế "trung hòa khí thải" vào năm 2050.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp thay đổi phương thức vận tải. Trong đó, sử dụng phương tiện giao nhận bằng đường sắt hoặc đường thủy để giảm thiểu khí thải đến mức thấp nhất, việc này được triển khai mạnh mẽ tại châu Âu và Việt Nam cũng đang hướng đến sự chuyển đổi này.

Tại Việt Nam, đặc biệt là các tỉnh thành phía Nam, việc phát triển vận tải nội thủy khá mạnh, giúp cho giảm đáng kể lượng xe container chạy trên đường. Việc này không những giúp giảm ắc tắc giao thông mà còn giảm rất nhiều phát thải khí nhà kính trên các tuyến Đằng bằng sông Cửu Long, Cái Mép – Thị Vải về TP. Hồ Chí Minh.

Đồng thời, tăng cường ứng dụng công nghệ, như: ứng dụng tối đa các hệ thống thông minh và trí tuệ nhân tạo AI, BlockChain, ChatGPT, thực hiện chuyển đổi số... nhằm tối ưu hóa tốc độ chuỗi cung ứng, tối ưu hóa không gian kho hàng, hợp nhất vận chuyển hàng hóa, ra quyết định dựa trên dữ liệu, xây dựng hệ thống theo dõi lượng khí thải carbon để kiểm soát tốt hơn.

Theo ông Thành, trong thời gian qua, VLA tích cực hỗ trợ các start up về công nghệ trong logistics – mảng vận tải để hướng đến tối ưu hóa tuyến chuyến, nhằm giảm số chuyến hàng, chuyến xe tải cũng như hỗ trợ cho giải pháp Container Round Use nhằm giảm số chuyến xe container.

Theo đó, các hoạt động đều hướng đến một môi trường logictics xanh: các mô hình cảng sinh thái, cảng xanh, cảng thông minh, các dự án trồng bù rừng tại Đồng bằng sông Cửu Long hay sử dụng các vật liệu đóng gói tái chế, tái sử dụng, đặc biệt ghi nhận ở các công ty sản xuất có chuỗi cung ứng tuần hoàn như Heineken… là những mô hình rất đáng để các doanh nghiệp Việt học tập, ứng dụng vào trong tiến trình chuyển đổi sang logistics xanh.

DHL cũng áp dụng là chương trình Smart Trucks, lựa chọn đường đi ngắn nhất và nhanh nhất cho các tài xế dự trên các kỹ thuật nhận hàng và giao hàng thông minh.

Có thể giảm đến 15% tổng khí thải bằng cách giảm quãng đường di chuyển mà FedEx triển khai chương trình Eco-Driving, thiết kế để giảm thiểu tác động của phương tiện vận chuyển đối với môi trường, tăng cường nhận thức, kỹ năng và thói quen tiết kiệm nhiên liệu của người sử dụng phương tiện.

Kiến nghị chính sách đòn bẩy tài chính

Với sự vào cuộc mạnh mẽ của Chính phủ và các Bộ ngành, thông qua các cam kết quốc tế tại COP26 và COP27 đã hiện thực hóa thành các quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật về môi trường mà các doanh nghiệp logistics bắt buộc phải thực hiện.

Ngoài ra, trước sức ép và sự quan tâm ngày càng cao của các đối tác và khách hàng, các doanh nghiệp logistics lớn tại Việt Nam đã có các hành động cụ thể để triển khai áp dụng logistics xanh.

Theo đó, nhiều doanh nghiệp logistics lớn tại Việt Nam đã áp dụng các biện pháp nhằm cắt giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ môi trường hiệu quả như: thay thế các thiết bị sử dụng nhiên liệu hóa thạch bằng sử dụng điện; đầu tư hệ thống điện mặt trời; tăng cường vận tải thủy và giảm vận tải đường bộ, ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động quản lý và dịch vụ khách hàng.

Tuy nhiên nhìn chung, logistics xanh tại Việt Nam mới chỉ được các doanh nghiệp logistics lớn quan tâm và triển khai một số các giải pháp cụ thể như trên. Nguyên nhân phần lớn tới từ chi phí đầu tư cho các giải pháp xanh; điều kiện cơ sở hạ tầng để phát triển các phương thức vận tải hiệu quả trong giảm phát thải; các cơ chế, chính sách khuyến khích logistics xanh cũng chưa tạo được động lực và hỗ trợ một cách hiệu quả cho các doanh nghiệp.

Từ thực tế trên, ông Đặng Vũ Thành đề xuất, đối với các công ty logistics của Việt Nam cần nhanh chóng nghiên cứu các giải pháp xanh đã được ứng dụng trên thế giới. Tuy nhiên, cần có các đánh giá và lựa chọn phù hợp với điều kiện, bối cảnh của Việt Nam và từng doanh nghiệp cụ thể.

Theo ông Thành, một số giải pháp hiệu quả có thể ứng dụng được ngay trong giai đoạn hiện tại như: nâng cao nhận thức, kỹ năng, thói quen của người sử dụng phương tiện nhằm tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải, tương tự như chương trình Eco-Driving của FedEx

Ứng dụng các phần mềm tối ưu hóa quãng đường di chuyển tương tự như Smart Trucks của DHL; các phần mềm sử dụng trong các hệ thống vận hành, quản lý, dịch vụ khách hàng,…

Triển khai tính toán, đo lường phát thải khí nhà kính và đặt ra các mục tiêu cắt giảm cụ thể qua từng thời kỳ; phát triển và duy trì các chương trình sáng kiến xanh.

Từng bước chuyển đổi công nghệ, phương tiện thiết bị sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo; đầu tư vào việc phát triển năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, trồng rừng.

Đồng thời, tăng cường và hoàn thiện cơ sở hạ tầng logistics (kho bãi và vận tải) theo hướng chuyên môn hóa các khâu nhằm giảm thiểu hoạt động vận tải.

Để thực hiện các mục tiêu trên, ông Thành kiến nghị, Nhà nước có chính sách đòn bẩy tài chính khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư tăng cường giao thông thân thiện với môi trường để giảm khí thải; đầu tư hệ thống kho xanh đáp ứng nhu cầu kho xanh và bao bì xanh.

Nâng cấp và xây dựng mới các kho chuyên dụng sử dụng công nghệ kho lạnh hiện đại, tiết kiệm năng lượng và hạn chế tác động đến môi trường của các cơ sở vận hành…