Quy trình vay ODA, vay ưu đãi được đơn giản hóa

Theo Bộ Tài chính, Điều 29 Luật Quản lý nợ công hiện hành hướng dẫn quy trình triển khai khoản vay ODA, vay ưu đãi cho các chương trình, dự án. Cụ thể, Bộ Tài chính chủ trì xác định thành tố ưu đãi, đánh giá tác động của khoản vay mới đối với các chỉ tiêu an toàn nợ công, xác định cơ chế tài chính trong nước; báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt cùng với đề xuất chương trình, dự án sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài”.

Tuy nhiên, Luật Đầu tư công sửa đổi không còn thủ tục đề xuất dự án, do đó để đảm bảo đồng bộ, Khoản 6 Điều 14 tại Dự thảo Luật về việc Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề xuất dự án sẽ bãi bỏ.

Thay vào đó, Luật đề xuất bổ sung quy định Bộ, UBND tỉnh, UBND  thành phố, doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, công ty con của doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ nắm giữ 100% vốn điều lệ lập đề xuất khoản vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài gửi Bộ Tài chính để đánh giá, thông báo cho Bộ, địa phương và doanh nghiệp để thực hiện các thủ tục đầu tư chương trình, dự án. Thông tin về Đề xuất khoản vay chỉ tập trung vào 4 nội dung của khoản vay nước ngoài dự kiến huy động, giảm bớt hàm lượng thông tin mà cơ quan chủ quản cần cung cấp tại khâu này.

Theo Bộ Tài chính, việc này nhằm phục vụ công tác giám sát, điều hành huy động vốn đảm bảo trong các chỉ tiêu tài khóa, nợ công được cấp thẩm quyền phê duyệt, phù hợp với định hướng thu hút và sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài và khả năng cung cấp vốn của nhà tài trợ nước ngoài từng thời kỳ, tránh đầu tư phân tán và lãng phí nguồn lực,

Cũng nhằm cắt giảm thủ tục hành chính, tại Dự thảo Luật, cũng bổ sung quy định về thời hạn Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch vay, trả nợ công hằng năm nhằm đảm bảo đồng bộ với dự toán ngân sách, kế hoạch đầu tư công và kế hoạch vay trả nợ được cấp có thẩm quyền phê duyệt, tạo thuận lợi cho quá trình triển khai trên thực tế.

Đáng chú ý, tại Khoản 1 Điều 38, Dự thảo thay thế các quy định hiện hành bằng quy định mới, trong đó Bộ Tài chính sẽ đánh giá việc đáp ứng điều kiện vay lại của UBND cấp tỉnh và báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Việc này góp phần đơn giản hóa thủ tục thẩm định cho vay lại, giảm thời gian xử lý hồ sơ.

Làm rõ khái niệm và điều kiện vay lại

Một trong những nội dung quan trọng được sửa đổi, hoàn thiện tại Dự thảo Luật Quản lý nợ công là về các quy định liên quan đến phân quyền, phân cấp trong đàm phán, ký kết các thỏa thuận vay nước ngoài.

Theo đó, Luật 2017 quy định hạn mức bảo lãnh Chính phủ là mức bảo lãnh tối đa của Chính phủ trong 1 năm hoặc 5 năm, được xác định bằng số tiền vay thực nhận trừ số trả nợ gốc với vai trò là công cụ kiểm soát cấu phần nợ được chính phủ bảo lãnh trong nợ công.

Luật 2017 cũng quy định kiểm soát mức tăng dư nợ chính phủ bảo lãnh. Theo đó, hạn mức bảo lãnh Chính phủ hằng năm được xác định theo nguyên tắc bảo đảm tốc độ tăng dư nợ bảo lãnh Chính phủ không vượt quá tốc độ tăng tổng sản phẩm quốc nội của năm trước.

Tại Dự thảo Luật,khái niệm mới được bổ sung làm rõ là tổng giá trị tối đa các khoản vay, phát hành trái phiếu dự kiến được Chính phủ bảo lãnh trong năm hoặc giai đoạn 5 năm, được xác định trong kế hoạch vay, trả nợ công do cấp có thẩm quyền quyết định.

Quy định về nguyên tắc cho vay lại, Dự thảo Luật đã làm rõ rằng yêu cầu về phương án tài chính chỉ áp dụng đối với bên vay lại là doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp công lập, còn UBND cấp tỉnh thì không bắt buộc có nội dung này, phù hợp với điều kiện quy định tại Điều 36 Luật Quản lý nợ công hiện hành.

Đối với đơn vị sự nghiệp công lập, Dự thảo sửa đổi điểm a Khoản 2 Điều 36, quy định điều kiện được vay lại là “tự bảo đảm chi thường xuyên và một phần chi đầu tư” và “tự chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn vay”. Ngoài ra, các đơn vị này còn phải thực hiện bảo đảm tiền vay theo quy định của Chính phủ.

Đặc biệt, điểm a Khoản 3 Điều 36 được bổ sung cho phép doanh nghiệp có thời gian hoạt động dưới 3 năm – do thực hiện sáp nhập, tái cơ cấu, sắp xếp lại theo chỉ đạo – vẫn được tiếp cận vốn vay lại, nếu đáp ứng các điều kiện khác và có sự rà soát của cơ quan chủ quản.