Thị trường thừa nguồn cung, đường tồn kho đạt mức kỷ lục

Lê Thu

Thị trường thừa cung trầm trọng, giá đường giảm sâu, trong đó các loại đường bất hợp pháp tiếp tục gia tăng làm chủ thị trường, khiến đường sản xuất từ mía rất khó tiêu thụ.

Hơn 7 tấn đường nhập lậu do Quản lý thị trường TP.Hồ Chí Minh bắt giữ
Hơn 7 tấn đường nhập lậu do Quản lý thị trường TP.Hồ Chí Minh bắt giữ

Lo lắng đường nhập lậu

Theo Hiệp hội Mía đường Việt Nam, trong tháng 7/2025, hoạt động gian lận thương mại đường nhập lậu duy trì tần suất cao tại các thị trường.

Tại các chợ đầu mối mặt hàng đường cát được bán tràn lan với tiêu chí 3 không: không nhãn mác, không nguồn gốc xuất xứ, không hạn sử dụng. Thậm chí, đường cát lậu có nguồn gốc từ Thái Lan được tiểu thương công khai sang chiết bán lẻ ngay tại chợ.

Đường lậu bán công khai và điều này cho thấy công tác kiểm tra, xử lý đường lậu đường không rõ nguồn gốc xuất xứ ở kênh bán lẻ đang bị buông lỏng.

Nhiều loại đường không rõ nguồn gốc xuất xứ bán tràn lan thị trường. Tồn kho đường tại các nhà máy thuộc Hiệp hội Mía đường Việt Nam được ghi nhận khoảng trên 60% sản lượng niên vụ 2024/25 vào thời điểm 31/7/2025, là mức tồn kho kỷ lục.

Về tình hình nhập khẩu đường lỏng siro ngô HFCS, theo dữ liệu của Cục Hải quan, trong 7 tháng năm 2025, lượng đường lỏng sirô ngô HFCS nhập khẩu là 126.024 tấn.

Các doanh nghiệp nhập khẩu lượng đường lỏng sirô ngô HFCS chủ yếu là doanh nghiệp sản xuất nước giải khát, vốn là khách hàng tiêu thụ đường tinh luyện chính trước đây, và lượng đường lỏng siro ngô HFCS nêu trên tương đương 157.500 tấn đường.

Theo Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam Nguyễn Văn Lộc, trong tháng 7/2025, sức cầu yếu trong khi nguồn cung đường dồi dào bao gồm đường của vụ mới 2024/25 đạt sản lượng cao nhất trong 5 vụ gần đây.

Thị trường thừa cung trầm trọng, giá đường giảm sâu, trong đó các loại đường bất hợp pháp tiếp tục bán tràn lan làm chủ thị trường, khiến đường sản xuất từ mía rất khó tiêu thụ.

Lượng tiêu thụ của đường sản xuất từ mía trong tháng 7/2025 đã xuống mức thấp nhất trong những năm gần đây. Giá đường sản xuất từ mía trong nước tùy phẩm cấp đường (chất lượng và cỡ hạt) và giá đường nhập lậu (có VAT) dao động ở mức 17.800- 18.200 đồng/kg đường kính trắng; 19.000- 19.800 đồng/kg đường tinh luyện; 17.800 đồng/kg đường vàng; 17.600 đồng/kg đường nhập lậu (khu vực Hà Nội).

Theo đánh giá của Hiệp hội Mía đường Việt Nam, từ đầu năm 2025 đến nay, so với giá đường thị trường nội địa trong khu vực bao gồm các nước sản xuất mía đường khối ATIGA và Trung Quốc, giá đường của Việt Nam ở mức thấp nhất.

Kỷ lục đường tồn kho

Nhận định của Hiệp hội Mía đường Việt Nam cho thấy, tháng 8/2025 và dự báo sức cầu yếu do xu hướng gia tăng chuyển tiêu thụ đường sang tiêu thụ đường lỏng siro ngô HFCS và sự chiếm lĩnh thị trường của đường nhập lậu dưới dạng các loại đường không rõ nguồn gốc xuất xứ, trong khi nguồn ngồn đường dồi dào bao gồm đường của vụ mới 2024/25 đạt sản lượng cao nhất những năm gần đây và đường nhập khẩu theo ATIGA từ Lào, Campuchia, Myammar.

Thị trường thừa cung trầm trọng, giá đường giảm sâu dưới giá thành sản xuất. Tồn kho đường tại các nhà máy ở mức cao kỷ lục, một số nhà máy đã phải bán đường dưới giá thành để có tiền thanh toán tiền mía cho nông dân nhưng hầu như không thể bán được.

Dự báo tháng 9/202, nguồn cung đường dồi dào bao gồm đường sản xuất từ mía của niên vụ mới 2024/25 cùng đường nhập lậu và đường nhập khẩu từ các nước ASEAN tiếp tục đưa đường vào thị trường.

Theo ông Nguyễn Văn Lộc, trong khi thị trường đường tiếp tục bị thu hẹp vì đường lỏng sirô ngô HFCS nhập khẩu dẫn đến thị trường thừa cung đường trầm trọng.

Bên cạnh đó, giá đường thế giới giảm và tiếp tục ở mức thấp khiến cho việc kinh doanh đường nhập lậu có nguồn gốc Thái Lan có mức lợi nhuận cao.

Nếu các đơn vị không chấp hành nghiêm các chỉ đạo của Thủ Tướng Chính phủ về công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; không có biện pháp chấn chỉnh kiểm tra các loại đường không rõ nguồn gốc xuất xứ trên thị trường, đường sản xuất từ mía sẽ không thể tiêu thụ được. Giá đường trong nước giảm và ở mức thấp so với giá đường của các quốc gia trồng mía trong khu vực (Indonesia, Philippine và Trung Quốc).

 

Tình hình sản xuất đến 31/7/2025 của vụ 2024/25: Tất cả các nhà máy của ngành đường Việt Nam đã hoàn thành vụ ép 2024/25 trong tháng 6/2025. Kết quả sản xuất vụ sản xuất 2024/25 đã ép được 12.428.000 tấn mía và sản xuất được 1.266.0410 tấn đường các loại.