Vai trò then chốt của chỉ số VN30

Ra đời ngày 6/2/2012, chỉ số VN30 nhanh chóng khẳng định vai trò là thước đo quan trọng được TTCK đặc biệt quan tâm. Chỉ số này đại diện cho 30 cổ phiếu có giá trị vốn hóa lớn nhất và tính thanh khoản cao nhất trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE).

Tính đến ngày 30/6/2025, VN30 chiếm 68,78% tổng giá trị vốn hóa toàn bộ thị trường cổ phiếu niêm yết tại HOSE – minh chứng rõ ràng cho vai trò đại diện và sức ảnh hưởng vượt trội của chỉ số này.

Không chỉ là công cụ tham chiếu, VN30 còn là tài sản cơ sở cho hàng loạt sản phẩm tài chính phổ biến như quỹ hoán đổi danh mục (ETF), hợp đồng tương lai chỉ số và sản phẩm chứng quyền có bảo đảm. Chính vì vậy, việc duy trì tính đại diện, độ ổn định và chất lượng chỉ số luôn là ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển của HOSE.

Bước ngoặt từ Quy tắc phiên bản 4.0

Nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn và định hướng chuẩn hóa theo thông lệ quốc tế, ngày 30/12/2024, HOSE đã ban hành Quy tắc xây dựng, quản lý Bộ chỉ số HOSE-Index phiên bản 4.0 theo Quyết định số 747/QĐ-SGDHCM. Quy tắc này chính thức có hiệu lực từ tháng 3/2025 và áp dụng cho tất cả chỉ số thuộc bộ chỉ số HOSE-Index, trong đó có VN30.

Theo quy tắc mới, từ kỳ cập nhật tháng 4/2025, ngưỡng giới hạn tỷ trọng vốn hóa theo ngành được áp dụng ở mức 40%. Cơ chế này giúp phân bổ tỷ trọng hợp lý giữa các ngành, tránh tình trạng một ngành chiếm tỷ trọng quá lớn, giảm thiểu rủi ro do biến động chu kỳ ngành. Đồng thời, chỉ số cũng đạt được sự cân bằng và đại diện tốt hơn cho toàn thị trường.

Đến kỳ lọc rổ định kỳ tháng 7/2025, lần đầu tiên danh mục VN30 được sàng lọc theo các tiêu chí mới được nâng cấp trong quy tắc 4.0 – đánh dấu bước chuyển trong cách thức sàng lọc chỉ số, hướng đến vận hành minh bạch và bền vững hơn. Trong đó, các tiêu chí sàng lọc rổ chỉ số VN30 được nâng cao và cải tiến, phù hợp với bối cảnh thị trường Việt Nam đang ngày càng hội nhập sâu rộng với thông lệ quốc tế.

Thứ nhất, về tiêu chí thanh khoản: Các cổ phiếu cần đáp ứng mức thanh khoản cao hơn cả về khối lượng giao dịch và giá trị giao dịch để tham gia vào danh sách cổ phiếu thành phần của chỉ số VN30, trong đó giá trị giao dịch khớp lệnh được nâng từ mức tối thiểu 10 tỷ đồng lên 30 tỷ đồng và khối lượng giao dịch khớp lệnh được nâng từ mức tối thiểu 100.000 cổ phiếu lên 300.000 cổ phiếu. Tại kỳ lọc rổ lần này, cổ phiếu BVH không đáp ứng được tiêu chí giá trị giao dịch khớp lệnh và được thay thế bằng cổ phiếu DGC.

Thứ hai, về yếu tố cơ bản của doanh nghiệp: Các doanh nghiệp phải có lợi nhuận sau thuế không âm theo báo cáo tài chính kiểm toán/soát xét gần nhất mới đủ điều kiện tham gia rổ chỉ số. Đây là bước cải tiến quan trọng nhằm nâng cao chất lượng cơ bản của chỉ số, đảm bảo các cổ phiếu thành phần của chỉ số không chỉ đáp ứng yêu cầu về quy mô và thanh khoản, mà còn có kết quả kinh doanh ổn định, được tổ chức kiểm toán xác nhận không thuộc diện có ý kiến kiểm toán loại trừ.

Định hướng dài hạn: Chuẩn hóa và hội nhập

Việc áp dụng Quy tắc phiên bản 4.0 không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật, mà còn thể hiện quyết tâm nâng cao chất lượng hệ thống chỉ số tại Việt Nam. Thông qua việc siết chặt tiêu chí sàng lọc và phân bổ hợp lý giữa các ngành, chỉ số VN30 sẽ phản ánh sát thực hơn diễn biến thị trường và trở thành công cụ minh bạch, đáng tin cậy cho nhà đầu tư trong nước cũng như quốc tế.

Ngoài ra, sự cải tiến này còn góp phần hỗ trợ các sản phẩm tài chính phái sinh, ETF, chứng quyền có bảo đảm – những công cụ ngày càng phổ biến, đặc biệt trong bối cảnh thị trường Việt Nam đang đẩy mạnh hội nhập và thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài.

Về lâu dài, hệ thống chỉ số được xây dựng và quản lý theo tiêu chí rõ ràng, minh bạch sẽ là nền tảng quan trọng cho sự phát triển bền vững và chuyên nghiệp của TTCK Việt Nam.