Những kết quả nổi bật

Trong những năm qua, Bộ Tài chính tích cực triển khai hệ thống thông tin báo cáo, trong đó điển hình một số hệ thống cốt lõi Bộ Tài chính đã triển khai như Kho dữ liệu Ngân sách Nhà nước, Hệ thống quản lý Ngân sách và Kho bạc (TABMIS), Hệ thống thông quan tự động và cơ chế một cửa quốc gia (VNACCS/VCIS), Hệ thống quản lý thuế tập trung (TMS), Hệ thống quản lý tài sản công, Hệ thống quản lý nợ (DMFAS)...  

Mặc dù hầu hết các phần mềm đều có tính năng “báo cáo”, “tổng hợp báo cáo”, tuy nhiên các báo cáo này mới chỉ đáp ứng được cho từng hoạt động quản lý của từng đơn vị nghiệp vụ cụ thể do hầu hết các phần mềm, ứng dụng của Bộ Tài chính đều là các phần mềm tác nghiệp được xây dựng theo yêu cầu riêng (các phần mềm tác nghiệp theo yêu cầu nghiệp vụ). Hiện nay, Bộ Tài chính chưa có một phần mềm mang tính “nền tảng dùng chung”, đáp ứng cho toàn bộ mọi hoạt động, bài toán nghiệp vụ theo xu hướng chuyển đổi số, đáp ứng cho bài toán “báo cáo tổng hợp” trên mọi lĩnh vực.

Thực tế triển khai cho thấy việc mở rộng, nâng cấp các phần mềm, ứng dụng thường mất nhiều thời gian do liên quan đến các thủ tục về đầu tư (từ bước phê duyệt chủ trương đầu tư, khảo sát, xây dựng báo cáo nghiên cứu khả thi, xây dựng thiết kế cho đến khi tổ chức lựa chọn nhà thầu, ký hợp đồng, nghiệm thu thanh lý hợp đồng), thường mất nhiều thời gian để triển khai (khoảng từ 02 đến 04 năm) trong khi công nghệ thông tin là một trong lĩnh vực cần phải thực hiện triển khai trong một thời gian “rất ngắn” để đáp ứng yêu cầu thay đổi trong các hoạt động đời sống, kinh tế xã hội và đáp ứng sự thay đổi về giải pháp, công nghệ số.

Về tính pháp lý của các chế độ báo cáo, các phần mềm, ứng dụng của Bộ Tài chính đều là các phần mềm tác nghiệp được xây dựng nhằm mục đích phục vụ cho các hoạt động quản lý điều hành nội bộ, nội ngành Tài chính, chưa được hỗ trợ ký số để đảm bảo tính xác thực, chống chối bỏ. Do vậy, tính pháp lý của các báo cáo điện tử tại các phần mềm này chưa được đảm bảo khi kết nối, chia sẻ ra bên ngoài như báo cáo giấy.

Tại Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 07/3/2019 của Chính phủ về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phát triển Chính phủ điện tử giai đoạn 2019-2020, định hướng đến năm 2025, Chính phủ đặt ra mục tiêu đến hết năm 2025 “tối thiểu 80% báo cáo định kỳ (không bao gồm nội dung mật) của các cơ quan hành chính nhà nước được cập nhật, chia sẻ trên Hệ thống thông tin báo cáo quốc gia, phục vụ hiệu quả hoạt động quản lý, chỉ đạo, điều hành”, đồng thời giao các bộ, ngành, địa phương khẩn trương xây dựng Hệ thống thông tin báo cáo bộ, ngành, địa phương, kết nối với Hệ thống thông tin báo cáo Chính phủ và hoàn thành trong năm 2025.

Phấn đấu đến năm 2025, 100% công tác báo cáo được thực hiện trên hệ thống thông tin báo cáo quốc gia

Tại Quyết định số 942/QĐ-TTg ngày 15/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, Thủ tướng Chính phủ đặt ra mục tiêu đến năm 2025 “100% công tác báo cáo được thực hiện trên hệ thống thông tin báo cáo quốc gia”.

Đồng thời, Chiến lược này cũng đề ra các nhiệm vụ trọng tâm đối với các bộ, ngành, địa phương, đó là thát triển Hệ thống thông tin báo cáo; từng bước tự động hóa công tác báo cáo, thống kê phục vụ sự chỉ đạo, điều hành nhanh chóng, kịp thời, hỗ trợ ra quyết định dựa trên dữ liệu của cơ quan nhà nước các cấp và kết nối với Hệ thống thông tin báo cáo Chính phủ, Trung tâm thông tin, chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Theo đó, đến hết năm 2025, để đáp ứng các mục tiêu mà Chính phủ đã đề ra, Bộ Tài chính sẽ phấn đấu xây dựng Hệ thống thông tin báo cáo có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu trong công tác quản lý, điều hành cũng như phục vụ người dân, doanh nghiệp, trong đó xây dựng phần mềm theo hướng sử dụng một “phần mềm lõi”, dùng chung cho mọi hoạt động nghiệp vụ, mọi lĩnh vực, có các tính năng, cung cấp biểu mẫu báo cáo “động”, quy trình báo cáo “động” cho phép cấu hình, chỉnh sửa các biểu mẫu, chế độ báo cáo mà không cần phải thực hiện mở rộng, nâng cấp phần mềm, tiết kiệm về mặt thời gian triển khai để đáp ứng ngay yêu cầu về công tác quản lý, điều hành.

Việc triển khai thành công Hệ thống thông tin báo cáo của Bộ Tài chính theo định hướng và giải pháp này sẽ đem lại nhiều lợi ích, hiệu quả đối với người dân, doanh nghiệp, cơ quan quản lý, hiệu quả về kinh tế - xã hội như:

Thứ nhất, tăng cường công khai, minh bạch của dữ liệu số trong cơ quan hành chính Nhà nước đối với người dân, doanh nghiệp. Giúp người dân, doanh nghiệp có thể tra cứu, khai thác có hiệu quả dữ liệu số của cơ quan Nhà nước để phục vụ cho công việc và phục vụ cho quá trình xử lý thủ tục hành chính, tương tác với cơ quan hành chính Nhà nước.

Thứ hai, đảm bảo tính thống nhất số liệu, tránh sai sót qua các khâu tổng hợp báo cáo, giúp cho công tác quản lý điều hành được kịp thời, hiệu quả. Giúp thay đổi phương thức quản lý điều hành từ môi trường thủ công sang môi trường số. Công tác điều hành cũng được thực hiện một cách chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả khi quản lý thông qua dữ liệu số. Trong định hướng của Chính phủ, hệ thống sẽ đáp ứng yêu cầu hỗ trợ ra quyết định kịp thời trong công tác chỉ đạo, điều hành của các cấp lãnh đạo;

Thứ ba, giúp tiết kiệm thời gian trong quá trình tổng hợp số liệu phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành (thay vì thực hiện tổng hợp báo cáo giấy, hệ thống tự động tổng hợp báo cáo từ các cấp thành báo cáo tổng hợp chung…). Thay đổi phương thức xử lý các chế độ báo cáo (từ khâu nhập liệu, khâu tổng hợp cho đến khâu phê duyệt, gửi báo cáo ra bên ngoài) từ môi trường thủ công sang môi trường số. Giảm thiểu thời gian trong quá trình luân chuyển, xử lý báo cáo giảm bớt nhiều khâu thủ tục, thao tác phức tạp như trình báo cáo giấy qua nhiều cấp lãnh đạo lãnh đạo, đóng dấu, chuyển văn thư, gửi đến các đơn vị bên ngoài thông qua chuyển phát nhanh …

Thứ tư, đảm bảo tính pháp lý khi được tích hợp ký số trước khi gửi ra bên ngoài bởi cấp có thẩm quyền, theo đó đảm bảo về giá trị pháp lý như báo cáo giấy mà không cần in giấy tờ thủ công.