Quản lý nợ công gắn với kiểm soát rủi ro và huy động hiệu quả nguồn lực tài chính

Tại báo cáo sơ kết 5 năm giai đoạn 2021-2025 thực hiện Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước, đề xuất nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đẩy mạnh cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2026-2030, Bộ Tài chính cho biết, trong công tác quản lý nợ công, giai đoạn 2021–2025, Bộ đã thực hiện kiểm soát chặt chẽ các chỉ tiêu an toàn nợ công theo đúng trần và ngưỡng được Quốc hội phê duyệt.

Đồng thời, việc huy động, quản lý, phân bổ và sử dụng các nguồn lực tài chính cũng được tăng cường nhằm phục vụ hiệu quả mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Để định hướng quản lý nợ công dài hạn, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược nợ công đến năm 2030. Trên cơ sở chiến lược này, Bộ xây dựng và báo cáo Thủ tướng các chương trình quản lý nợ trung hạn ba năm, kế hoạch vay - trả nợ hàng năm, bảo đảm đáp ứng yêu cầu của ngân sách nhà nước và mục tiêu quản lý nợ bền vững. Việc huy động vốn được định hướng tập trung vào nguồn lực trong nước với kỳ hạn dài và chi phí phù hợp, nhằm giảm thiểu rủi ro thị trường.

Kết quả đáng chú ý là dư nợ công so với GDP liên tục giảm qua các năm. Nếu năm 2016 tỷ lệ này ở mức 63,7% (tương đương 50,9% GDP), thì đến năm 2021 giảm xuống 42,7%, và tiếp tục còn khoảng 34,7% vào năm 2024. Tất cả đều trong giới hạn an toàn theo Nghị quyết số 23/2021/QH15.

Trong quản lý nguồn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), Bộ Tài chính tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý. Bộ đã chủ trì tham mưu Chính phủ ban hành các nghị định quan trọng như Nghị định số 56/2020/NĐ-CP, Nghị định số 114/2021/NĐ-CP và Nghị định số 20/2023/NĐ-CP. Đồng thời, Bộ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án định hướng thu hút, quản lý và sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi giai đoạn 2021–2025; phê duyệt Khung chiến lược hợp tác phát triển bền vững giữa Việt Nam và Liên Hợp Quốc giai đoạn 2022–2026; và trình Chính phủ ban hành Nghị quyết số 108/NQ-CP về huy động vốn vay ưu đãi cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Trong giai đoạn 2021-2025, tính đến hết tháng 5/2025, Việt Nam đã đàm phán và ký kết 34 thỏa thuận vay, trong đó có 10 điều ước quốc tế vay và 24 thỏa thuận vay với tổng trị giá 2,3 tỷ USD, tương đương gần 57.300 tỷ đồng. Tuy nhiên, con số này chỉ bằng 17,7% so với tổng vốn ký kết trong giai đoạn 2016–2020 (khoảng 13 tỷ USD).

Đầu tư nước ngoài và từ Việt Nam ra nước ngoài tăng trưởng tích cực

Liên quan đến đầu tư nước ngoài và đầu tư từ Việt Nam ra nước ngoài, Bộ Tài chính đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030 và các chính sách ưu đãi đầu tư đặc biệt. Bộ cũng xây dựng bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả đầu tư nước ngoài, đồng thời trình đề án thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam với 14 cơ chế, chính sách đặc thù.

Trong giai đoạn 2021 đến tháng 4/2025, Việt Nam thu hút 11.880 dự án đầu tư nước ngoài mới với tổng vốn đăng ký đạt 159,58 tỷ USD, chiếm khoảng 31,1% tổng vốn FDI tại Việt Nam. So với giai đoạn 2016–2020, nếu tính cả vốn đăng ký dự kiến trong năm 2025 là 39 tỷ USD, thì tổng vốn FDI của giai đoạn 2021–2025 đã tăng 8,9%.

Về đầu tư ra nước ngoài, trong cùng kỳ, Việt Nam có 518 dự án mới và 91 lượt điều chỉnh vốn với tổng vốn đăng ký đạt 1,63 tỷ USD. Dòng vốn đầu tư tập trung vào các lĩnh vực như khoa học công nghệ, công nghiệp chế biến chế tạo, bán buôn bán lẻ và trải rộng trên 43 quốc gia, vùng lãnh thổ. Lào là điểm đến dẫn đầu với 51 dự án (595,3 triệu USD), tiếp theo là Hoa Kỳ, Singapore, Canada...

Đặc biệt, quy mô đầu tư mới tăng đều qua các năm, vốn đăng ký mới năm 2021 đạt 418,16 triệu USD, năm 2022 đạt 443,96 triệu USD, năm 2023 đạt 283,8 triệu USD, năm 2024 đạt 604,56 triệu USD, 4 tháng đầu năm 2025 đạt 269,2 triệu USD cho thấy doanh nghiệp Việt Nam ngày càng lớn, tham gia tích cực vào thị trường quốc tế, hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu

Trên cơ sở kết quả đạt được, Bộ Tài chính định hướng trong giai đoạn 2026–2030 sẽ tiếp tục cải cách mạnh mẽ về thể chế, thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ trong các lĩnh vực quản lý tài chính công, đồng thời nâng cao hiệu quả phối hợp với các bộ, ngành trong quản lý nợ, ODA và đầu tư xuyên biên giới.