Lộ trình triển khai cơ chế CCP cho thị trường chứng khoán cơ sở

Minh Lâm

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) vừa công bố kế hoạch triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (Central Counterparty Clearing – CCP) cho thị trường chứng khoán cơ sở, hướng tới hoàn thiện hạ tầng thanh toán hiện đại, đồng bộ và tiệm cận chuẩn mực quốc tế.

Theo thông tin từ UBCKNN, kế hoạch triển khai cơ chế CCP được chia thành 4 nhóm công việc trọng tâm với lộ trình chi tiết từ năm 2025 đến quý I/2027.

Lộ trình triển khai cơ chế CCP cho thị trường chứng khoán cơ sở - Ảnh 1
Kế hoạch triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm. Nguồn: UBCKNN
Kế hoạch triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm. Nguồn: UBCKNN

Hoàn thiện khung pháp lý

Trong giai đoạn đầu, trọng tâm của UBCKNN là hoàn thiện hệ thống pháp lý làm nền tảng cho cơ chế CCP. Cụ thể, UBCKNN sẽ phối hợp với Tổng Công ty Lưu ký và bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) ban hành Thông tư thay thế Thông tư số 119/2020/TT-BTC quy định hướng dẫn hoạt động đăng ký, lưu ký, thanh toán giao dịch chứng khoán. Dự kiến, văn bản này sẽ được hoàn tất trong quý I hoặc quý II/2026.

Bên cạnh đó, Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán sẽ phối hợp cùng UBCKNN và VSDC để sửa đổi Thông tư số 89/2019/TT-BTC, hướng dẫn kế toán áp dụng cho nghiệp vụ CCP. Công việc này dự kiến triển khai từ quý III/2025 đến quý IV/2026, đóng vai trò quan trọng trong việc chuẩn hóa quy trình hạch toán liên quan đến nghiệp vụ bù trừ trung tâm.

Thành lập tổ chức thực hiện chức năng CCP

Một trong những nhiệm vụ trọng yếu là chuẩn bị điều kiện pháp lý và tổ chức cho VSDC thực hiện chức năng CCP. UBCKNN sẽ trình phê duyệt Đề án thành lập Công ty TNHH MTV Bù trừ chứng khoán Việt Nam, công ty con của VSDC, ngay trong quý IV/2025.

Cùng lúc, VSDC sẽ xây dựng phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ để đủ năng lực thực hiện CCP, dự kiến trình cấp có thẩm quyền vào quý I/2026.

UBCKNN cũng sẽ ban hành một loạt quyết định sửa đổi, bổ sung các quy định hiện hành liên quan đến việc thành lập, tổ chức và hoạt động của VSDC và công ty con. Dự kiến đến quý I/2026, các quyết định về thành lập và quy chế hoạt động của công ty bù trừ chứng khoán sẽ được hoàn tất, làm cơ sở triển khai vận hành thực tế.

Chuẩn bị điều kiện vận hành CCP trên thị trường cơ sở

Bên cạnh việc thành lập tổ chức và hoàn thiện pháp lý, kế hoạch còn bao gồm các bước chuẩn bị kỹ thuật và nhân lực phục vụ vận hành CCP và hoàn thánh trong quý IV/2026. Như vậy, VSDC sẽ cấp giấy chứng nhận thành viên bù trừ từ quý I/2027, đồng thời tổ chức đào tạo, tập huấn và kiểm thử hệ thống với các thành viên tham gia thị trường. Công tác soát xét tiêu chuẩn bảo đảm và giám sát tuân thủ cũng được đặt ra để đảm bảo hoạt động CCP được vận hành an toàn và hiệu quả.

Lộ trình rõ ràng, kỳ vọng đột phá

Theo kế hoạch, việc triển khai đầy đủ cơ chế CCP cho thị trường chứng khoán cơ sở sẽ hoàn tất vào quý I/2027. Khi đi vào hoạt động, CCP sẽ đóng vai trò là bên đối tác trung tâm trong toàn bộ giao dịch thanh toán chứng khoán, giúp loại bỏ rủi ro đối tác, nâng cao an toàn hệ thống, đồng thời là điều kiện tiên quyết để thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi theo tiêu chí của FTSE Russell và MSCI.

Việc UBCKNN phối hợp chặt chẽ với VSDC, các đơn vị chuyên môn và thành viên thị trường trong từng bước triển khai cho thấy quyết tâm cao trong việc hiện đại hóa thị trường chứng khoán Việt Nam. Cơ chế CCP không chỉ là bước tiến kỹ thuật mà còn là chìa khóa mở ra cánh cửa hội nhập sâu rộng vào dòng vốn quốc tế, là giải pháp căn cơ để nâng hạng thị trường và là giải pháp để kiểm soát rủi ro trong thị trường.

Tải về Kế hoạch triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm tại đây!