Giải ngân đạt 43,9% kế hoạch Thủ tướng giao

Trong bối cảnh chuyển giao mô hình tổ chức chính quyền 2 cấp, cả nước đã nỗ lực tiếp tục đẩy nhanh tiến độ giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025. Tín hiệu tích cực trong giải ngân nguồn vốn này đã xuất hiện rõ nét.

Theo Bộ Tài chính, ước tính trong tháng 7, số giải ngân cả nước tăng 69.728 tỷ đồng so với cuối tháng 6. Tính đến hết tháng 7/2025, cả nước đã giải ngân khoảng 388.301 tỷ đồng, đạt 43,9% kế hoạch được Thủ tướng giao, tăng mạnh so với mức 33,8% cùng kỳ năm ngoái. Đặc biệt, vốn ngân sách địa phương ghi nhận tỷ lệ giải ngân vượt trội với 57,5%, cao hơn tới 24,2% so với cùng kỳ năm 2024.

Có 04/42 bộ ngành và 19/34 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt từ mức bình quân chung cả nước; 38/42 bộ ngành và 15/34 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức bình quân chung cả nước. Tuy nhiên, hiện nay, Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, điều chỉnh giảm kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương năm 2025 của một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương; đồng thời, một số bộ, địa phương mới được Thủ tướng Chính phủ giao bổ sung kế hoạch vốn năm 2025.

Do đó, để đảm bảo đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch vốn theo đúng tình hình thực tế của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương, Bộ Tài chính đã điều chỉnh đánh giá tỷ lệ giải ngân 7 tháng của các đơn vị tính trên kế hoạch đề xuất điều chỉnh giảm và không bao gồm kế hoạch mới được giao bổ sung. Theo đó, có 06 bộ, cơ quan trung ương và 23 địa phương có tỷ lệ ước giải ngân đạt từ mức bình quân chung cả nước; 30 bộ, cơ quan trung ương và 11 địa phương có tỷ lệ ước giải ngân đạt dưới bình quân chung cả nước

Có thể thấy, kết quả giải ngân nêu trên đã có chuyển biến tích cực, tiến độ giải ngân đã được đẩy manh, vượt tỷ lệ giải ngân cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho biết, theo báo cáo của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương, vẫn còn tồn tại một số nguyên nhân gây khó khăn kéo dài, chưa khắc phục triệt để liên quan đến giải phóng mặt bằng, nguyên vật liệu; chậm trễ trong lập, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch...

Liên quan đến sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và chuyển sang mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, một số địa phương sau sáp nhập chưa kịp thời hoàn thiện thủ tục đầu tư phê duyệt dự án với các nguồn vốn mới được giao bổ sung. Để phù hợp với cơ cấu bộ máy sau khi thực hiện sắp xếp, tinh gọn, nhiều dự án phải tạm dừng khởi công hoặc đang trong quá trình rà soát để xác định lại nhu cầu, điều chỉnh quy mô, phạm vi đầu tư dự án, dẫn đến chưa tiếp tục bố trí vốn thực hiện dự án để chờ kết quả rà soát, tránh lãng phí...

Đối với các dự án ODA, tình trạng chậm giải ngân chủ yếu đến từ việc chưa hoàn tất quy trình thủ tục đầu tư, một số dự án đang trong quá trình gia hạn thời gian thực hiện hoặc còn vướng mắc trong ký kết và hiệu lực của hiệp định vay. Ngoài ra, nhiều bộ, ngành, địa phương hiện vẫn ưu tiên tập trung hoàn chứng từ giải ngân vốn năm 2024, dẫn đến việc giải ngân kế hoạch năm 2025 chưa được đẩy nhanh.

Một số địa phương như Hưng Yên, Quảng Ngãi, Cần Thơ, Lai Châu, Điện Biên, Quảng Trị… còn gặp khó khăn trong việc thu ngân sách địa phương, đặc biệt là nguồn thu sử dụng đất – yếu tố then chốt để phân bổ vốn cho các dự án.

Không để dự án chờ mặt bằng

Để đưa tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 về đích 100% như mục tiêu đã đặt ra và góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cả năm đạt 8% trở lên, Bộ Tài chính đã đề xuất các bộ, ngành, địa phương triển khai ngay các giải pháp mang tính then chốt. Trước hết, cần kiên quyết tổ chức thực hiện, không để gián đoạn trong triển khai giải ngân vốn dù đang trong giai đoạn sắp xếp lại bộ máy hành chính.

Theo Bộ Tài chính, hiện nay, nhiều cơ chế chính sách về đầu tư công đã được sửa đổi theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo sự chủ động, linh hoạt hơn cho các cấp, ngành, địa phương trong công tác chuẩn bị đầu tư, thực hiện dự án. Trên cơ sở đó, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương cần khẩn trương hoàn thiện các thủ tục đầu tư dự án theo thẩm quyền; chủ động rà soát để kịp thời cắt giảm kế hoạch vốn của các dự án giải ngân chậm để điều chuyển, bổ sung cho các dự án khác có khả năng giải ngân tốt và có nhu cầu đẩy nhanh tiến độ, đặc biệt là các dự án quan trọng, cấp bách, các dự án hạ tầng chiến lược.

Cùng với đó, cần tăng cường công tác theo dõi, đôn đốc tiến độ từng dự án theo tháng, quý; yêu cầu chủ đầu tư báo cáo thường xuyên, đồng thời tháo gỡ kịp thời những vướng mắc phát sinh. Phấn đấu đến hết quý III/2025, tỷ lệ giải ngân phải đạt ít nhất 60% kế hoạch được giao. Về phía địa phương, cần quyết liệt xử lý các vướng mắc trong giải phóng mặt bằng – được xem là “nút thắt” lớn nhất, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và bổ sung nhân lực chuyên trách cho cấp xã, hạn chế mức thấp nhất tình trạng dự án chờ mặt bằng.

Riêng với các dự án ODA, Bộ Tài chính đề nghị các cơ quan chủ quản, chủ dự án đẩy nhanh tiến độ hoàn tất thủ tục, phối hợp chặt chẽ với nhà tài trợ và các bên liên quan để xử lý các vướng mắc trong giải ngân. Đối với vốn ngân sách địa phương, các địa phương cần tập trung đẩy mạnh thu ngân sách, nhất là nguồn thu sử dụng đất, chủ động kiến nghị bổ sung nguồn nếu thu không đạt kế hoạch, tránh để dự án thiếu vốn triển khai.

Liên quan đến các chương trình mục tiêu quốc gia, Bộ Tài chính đề xuất các bộ, cơ quan trung ương và địa phương chủ động rà soát, kịp thời ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản hướng dẫn về quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia đồng bộ với việc sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp. Theo đó, bảo đảm việc tổ chức, thực hiện không bị gián đoạn, các bộ chủ quản khẩn trương rà soát, tổng hợp nhu cầu thực tế, đề xuất điều chỉnh nguồn vốn không còn sử dụng về ngân sách trung ương để bố trí lại hợp lý.

Song song với đó, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành, địa phương cần sớm hoàn thành việc phân bổ kế hoạch đầu tư công đợt 2, đợt 3 bao gồm cả phần vốn ngân sách trung ương bổ sung từ nguồn tăng thu năm 2024 để đảm bảo kịp tiến độ giải ngân trong những tháng cuối năm.

Giải ngân vốn đầu tư công không đơn thuần là "bài toán" kỹ thuật, mà là thước đo năng lực điều hành, sự chủ động và tinh thần trách nhiệm của mỗi cấp, mỗi ngành. Một đồng vốn chậm giải ngân là một cơ hội tăng trưởng bị bỏ lỡ và trong cuộc đua tăng tốc cuối năm, không có chỗ cho sự chần chừ.