ETF là lựa chọn ổn định nhưng dễ gây nhàm chán

Thực tế, tỷ lệ tới 90% quỹ đầu tư chủ động có lợi suất không thể vượt trội so với chỉ số tham chiếu VN-Index hay VN-30. Câu hỏi đặt ra là nhà đầu tư cá nhân nên đi theo hướng nào để vừa tối ưu lợi nhuận, vừa giảm thiểu rủi ro? Theo ông Nguyễn Việt Đức - Giám đốc Kinh doanh Số, Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS), cách tiếp cận đơn giản và an toàn nhất chính là mua các quỹ ETF (Exchange Traded Funds - quỹ giao dịch trên sàn).

Với ETF, nhà đầu tư cá nhân có thể dễ dàng tiếp cận hàng trăm, thậm chí hàng nghìn cổ phiếu hoặc trái phiếu chỉ qua một giao dịch duy nhất. Ví dụ, một ETF theo dõi chỉ số VN30 sẽ bao gồm 30 mã blue-chip lớn nhất thị trường, giúp giảm thiểu rủi ro nếu một vài doanh nghiệp gặp khó khăn. Đây là điều gần như không thể thực hiện với nguồn lực hạn chế của cá nhân nếu đầu tư trực tiếp vào từng cổ phiếu, giúp nhà đầu tư không cần can thiệp quá nhiều, chỉ cần kiên nhẫn chờ đợi để ETF sinh lời theo thị trường.

ETF mô phỏng một rổ chỉ số, cho phép nhà đầu tư tham gia thị trường với chi phí thấp, không cần phân tích chọn lọc cổ phiếu quá sâu và hạn chế giao dịch. Lợi nhuận của ETF sẽ gắn liền với xu hướng chung của chỉ số, mang lại tính ổn định và dễ dự đoán hơn so với tự quản lý danh mục.

Thông tin minh bạch cũng là quyền lợi cơ bản của nhà đầu tư khi mua các quỹ ETF. Danh mục đầu tư của ETF được công bố công khai mỗi ngày trên trang web của nhà quản lý quỹ. Nhà đầu tư biết chính xác mình đang nắm giữ những tài sản nào, giúp ra quyết định đầu tư dựa trên dữ liệu thực tế, không phải bước vào “bóng tối”.

Tuy nhiên, theo ông Đức, điểm hạn chế là ETF ít tính linh hoạt. Trong VN-30, có những cổ phiếu tăng mạnh nhưng cũng tồn tại mã giảm điểm. Nhà đầu tư sẽ phải chấp nhận “bức tranh chung” thay vì tập trung vào cổ phiếu nổi bật. Điều này dễ gây tâm lý nhàm chán, đặc biệt khi kỳ vọng lợi nhuận cao hơn thị trường.

“ETF là phương pháp đầu tư dành cho những người thích sự buồn bã, bởi sự ổn định nhưng kém hấp dẫn trong ngắn hạn”, ông Đức ví von.

Phương pháp “gã khờ” - luân chuyển danh mục để nắm bắt cơ hội

Khác với ETF, phương pháp “gã khờ” (Foolish Investing) mà công ty Mỹ fool.com giới thiệu mang lại tỷ suất sinh lời vượt trội trong nhiều nghiên cứu. Cụ thể, tỷ suất sinh lời đạt tới 1.061%, cao hơn nhiều so với mức 183% của chỉ số S&P 500 trong cùng giai đoạn.

Nguyên tắc của phương pháp này là luôn duy trì sự đổi mới trong danh mục. Ví dụ, đầu năm, nhà đầu tư chọn 6 cổ phiếu ưa thích, thường là những mã đã tăng trưởng trong năm trước. Mỗi tháng tiếp theo, bổ sung thêm 2 mã mới. Khi số lượng cổ phiếu đạt 20, nhà đầu tư dừng lại nhưng đồng thời cắt giảm một nửa tỷ trọng ở những mã kém hiệu quả. Đến cuối năm, toàn bộ danh mục được đánh giá lại, giữ lại 6 mã tốt nhất để bước sang chu kỳ mới.

Cách làm này giúp danh mục luôn được làm mới, vừa loại bỏ cổ phiếu yếu, vừa bổ sung những mã có động lực tăng giá. Về bản chất, đây là sự mô phỏng chu kỳ của nhiều quỹ đầu tư chuyên nghiệp: gom hàng mạnh từ quý IV và chốt lời dần vào quý III – IV năm sau. Nhờ đó, nhà đầu tư có thể nắm bắt cơ hội thị trường thay vì gắn bó cứng nhắc với rổ chỉ số.

Tuy vậy, ông Nguyễn Việt Đức lưu ý, việc đa dạng hóa danh mục vẫn là nguyên tắc quan trọng. Nếu chỉ nắm 6-8 mã, rủi ro danh mục suy giảm sẽ rất lớn nếu gặp giai đoạn bất lợi. Ngược lại, nếu sở hữu tới 20-30 mã, nhà đầu tư khó xử lý khi thị trường biến động mạnh. Giải pháp hợp lý là duy trì danh mục từ 10-20 mã, trong đó tập trung tỷ trọng vào 6 cổ phiếu chủ lực, đồng thời dành một phần nhỏ cho những mã thử nghiệm.

Trong trường hợp danh mục quá rộng, nhà đầu tư có thể tận dụng công cụ công nghệ để bán một phần hoặc sử dụng hợp đồng phái sinh phòng ngừa rủi ro. Khi chốt lời, nên học cách bán từng phần như Pyn Elite, tránh bán sớm toàn bộ ở giai đoạn cổ phiếu còn đà tăng. Với cổ phiếu kém, có thể áp dụng chiến lược bán một nửa như Dragon Capital để vừa giảm thiểu thiệt hại, vừa duy trì cơ hội hồi phục.

Nhìn chung, mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm. ETF mang lại sự ổn định, phù hợp với nhà đầu tư muốn gắn bó lâu dài mà không cần nhiều thời gian theo dõi. Trong khi đó, phương pháp “gã khờ” tạo ra sự chủ động, linh hoạt và có khả năng tối ưu lợi nhuận nếu được áp dụng kỷ luật.

Với nhà đầu tư cá nhân, việc kết hợp cả hai chiến lược, vừa ổn định với ETF, vừa linh hoạt theo gã khờ, có thể là hướng đi cân bằng giữa an toàn và hiệu quả trên thị trường chứng khoán nhiều biến động.